Het orthodoxe kruis symboliseert niet alleen de kruisdood van Jezus Christus, maar ook de overwinning op de dood en de belofte van verlossing. Voor gelovigen is het een krachtig symbool van hun geloof en verbondenheid met God en elkaar. De verschillende balken van het kruis hebben specifieke betekenissen die ons herinneren aan de aanwezigheid van het hemelse en aardse leven.
In de eredienst van de Orthodoxe Kerk speelt het orthodoxe kruis een centrale rol. Het wordt vaak omhoog gehouden tijdens belangrijke momenten zoals de Liturgie, en kan worden gebruikt voor zegeningen. Gelovigen kussen het kruis als teken van eerbied en aanbidding, en als een manier om zich te verbinden met het lijden en de opstanding van Christus.
Het orthodoxe kruis heeft een uniek ontwerp dat verschilt van andere kruisbeelden. Het heeft meestal een verticale balk en twee horizontale balken, waarbij de bovenste balk de inscriptie draagt die vaak de reden voor de kruisiging vermeldt. De onderste balk lijkt soms op een ondersteuningsbalk, wat ook de visie op de aarde kan symboliseren. Dit ontwerp geeft meer diepte aan de symboliek ervan binnen het geloof.
In de spiritualiteit van de Orthodoxe Kerk is het kruis een symbool van zelfopoffering en liefde. Gelovigen worden aangemoedigd om de boodschap van het kruis in hun dagelijks leven toe te passen door medemenselijke liefde en vergeving. Het kruis herinnert hen eraan dat lijden kan leiden tot geestelijke groei en dat er hoop is in tijden van pijn.
Het orthodoxe kruis verschilt van andere kruisbeelden door de extra horizontale balken en de specifieke symbolische betekenis die eraan gehecht is. Terwijl veel kruisbeelden de focus leggen op de lijdensgeschiedenis van Jezus, benadrukt het orthodoxe kruis ook de verbinding tussen de hemelse en aardse rijken. Dit geeft een bredere context aan de betekenis van het kruis binnen de orthodoxe traditie.