Om traditionele speculaas te maken met een speculaasplank, begin je met het maken van een speculaasmengsel van bloem, suiker, kruiden en boter. Vervolgens kneed je het deeg goed en druk je het in de mal van de speculaasplank. Het is belangrijk dat je het deeg gelijkmatig aanbrengt, zodat de figuren mooi uitkomen als je het koekje bakt. Daarna snijd je het overtollige deeg af en bak je de koekjes in de oven. Het resultaat is een prachtig gevormd speculaasje, klaar om te worden genuttigd.
De ontwerpen op een speculaasplank zijn vaak geïnspireerd op folklore, Sinterklaas en de natuur. Veel planken hebben symbolische afbeeldingen, zoals sinterklaasfiguren, dieren of motieven uit de seizoenstradities. Deze afbeeldingen vertellen verhalen of zijn verbonden met specifieke tradities en gebruiken. Ze zijn niet alleen decoratief, maar voegen ook een rijke historische context toe aan het bakproces.
Ja, het gebruik van een speculaasplank is zeker niet moeilijk voor beginners. Het belangrijkste is om geduldig te zijn en de tijd te nemen om het deeg goed te bereiden. Met een beetje oefening zul je al snel het juiste gevoel krijgen voor de juiste hoeveelheid deeg en hoe je het gelijkmatig in de mal kunt drukken. Het is een leuk en creatief proces, vooral als je het samen met vrienden of familie doet.
Om je houten speculaasplank goed te onderhouden, is het belangrijk om deze na elke gebruik met de hand af te wassen. Vermijd het gebruik van een afwasmachine of agressieve schoonmaakmiddelen, omdat deze de houtstructuur kunnen beschadigen. Droog de plank na het wassen goed af en bewaar deze op een droge plaats. Af en toe kun je de plank insmeren met een beetje voedingsolie om het hout te beschermen en de levensduur te verlengen.
De traditie van speculaas en speculaasplanken gaat terug tot de Middeleeuwen in Nederland en is geworteld in de regio's waar de speculaas oorspronkelijk werd gebakken. Het werd oorspronkelijk gemaakt door bakkerijen voor de feestdagen, vooral rond Sinterklaas. De speculaasplank zelf is ontstaan als een manier om het bemaken van koekjes te vergemakkelijken en tegelijkertijd een creatief en artistiek element toe te voegen aan het bakken.