Cornelis Johan de Lange van Wijngaerden / Jacobus Nicolaas

1. Cornelis Johan de Lange van Wijngaerden : Geschiedenis der heeren en beschrijving der stad van der Goude. Meest uit oorspronkelijke stukken bij een verzameld. Te Amsterdam en in Den Haag, Bij de Gebroeders Van Cleef, 1813-'17. 2 delen in 8o: (XII)796, (XII)458 p. destijds opnieuw gebonden in fraai half leder met ribben en rugtitel. Compleet met al de 6 platen. Allen gefotograveerd. Binding en papier goed. Hier en daar een gering vlekje of zeer lichte verkleuring.
Waarbij als 3e deel bijgevoegd pas veel later uitgegeven:
2. Cornelis Joan de Lange van Wijngaerden / Jacobus Nicolaas Scheltema : Geschiedenis en beschrijving der Stad van der Goude, meest uit oorspronkelijke stukken bijeenverzameld. Bewerkt en vermeerderd door J.N. Scheltema, en verrijkt met 4 lithographische Kunstplaten, naar teekening van den heer Schipperus. Gouda, G.B. van Goor zonen 1879. 8o: (XV)320 p. Gebonden in half leder met rugtitel. Binding en papier goed. compleet met de 4 platen.
ZELDZAME complete set in 3 delen!
** Mr. Cornelis Johan de Lange, vrijheer van Wijngaerden en Ruygbroek (Gouda, 24 september 1752 - Oud-Wassenaar, 25 september 1820) was een bekend Goudse regent, patriot en geschiedschrijver.
Cornelis Johan de Lange werd in 1752 te Gouda geboren als zoon van Bonaventura de Lange en Quirina Jacoba van Gelre. Hij erfde de hoogheerlijkheden van Wijngaerden en Ruygbroek (gelegen in de Alblasserwaard) van zijn vader, die deze rechten in 1775 had gekocht. Hij is daarom ook beter bekend onder de naam “De Lange van Wijngaerden".
Cornelis Johan de Lange bezocht de Latijnse school aan de Groeneweg in Gouda en studeerde vervolgens rechten in Leiden en promoveerde aldaar in 1774. Hij trouwde in 1778 te Gouda met Elisabeth Prins, telg van een vooraanstaand Rotterdams patriciërsgeslacht en kleindochter van de invloedrijke Goudse burgemeester Willem van Strijen. In hetzelfde jaar 1778 werd De Lange lid van de vroedschap van Gouda. Hij vervulde in deze stad diverse bestuurlijke functies. Binnen de vroedschap liet hij zich na enkele jaren nadrukkelijk gelden als een vooraanstaand leider van de patriottische beweging.
De Lange is het meest bekend geworden als commandant van het Goudse Vrijkorps, dat hij met Jacob Blauw had opgericht. In juni 1787 werden de toegangswegen afgezet, nadat de komst van enkele hooggeplaatste personen was verklapt door een kamermeisje op Huis ten Bosch. Prinses Wilhelmina werd bij Bonrepas (aan de Vlist tussen Schoonhoven en Haastrecht) aangehouden en de doorreis naar Den Haag ontzegd. Het gezelschap werd begeleid in afwachting van antwoord uit Woerden en provisorisch ondergebracht in een boerderij in Goejanverwellesluis bij Hekendorp. Dat was de plek waar De Lange zich had ingekwartierd. De prinses was uitermate beledigd door de aanhouding en dit gebeuren was de directe aanleiding voor de inval van de Pruisen. In de weken daarna namen de prinsgezinden wraak en plunderden onder andere het huis van De Lange aan de Westhaven. Samen met zijn geestverwanten Martinus van Toulon en Blauw werd hij uit het stadsbestuur verwijderd.[3] De Lange vluchtte naar Brussel en Parijs, en was betrokken bij de plannen voor een invasie van de Republiek. Het is onwaarschijnlijk dat hij in 1788 in aanmerking kwam voor amnestie, want hij maakte deel uit van de leiding van een exercitiegenootschap of een defensiegenootschap. Waar hij zich ophield is onduidelijk.
Na de komst van de Fransen in 1795 vervulde hij diverse landelijke functies in de Bataafse Republiek en het Koninkrijk Holland.[4] Minder bekend is zijn werk als stadshistoricus. Van zijn hand verscheen in 1813 en in 1817 in twee delen de Geschiedenis der Heeren en beschrijving der stad van der Gouda. Na het werk van Ignatius Walvis de tweede stadsgeschiedenis van Gouda.
Op 29 november 1809 overleed zijn vrouw Elisabeth Prins in Gouda. Rond 1815 ging hij op bezoek in Haarlem in Landhuis Welgelegen. Daar was hij een van de gasten van Prinses Wilhelmina. Ze begroette hem met een grapje: Heden is Mijnheer mijn gevangene. Ik wacht U aan mijn tafel.[5] De Lange overleed in 1820 op zijn buitengoed Oud-Wassenaar. Hij werd begraven in het door hem gekochte familiegraf in de Coolskapel van de St. Janskerk te Gouda.
** SCHELTEMA (Jacobus Nicolaas), remonstrantsch predikant, geschied- en letterkundige, 4 Febr. 1821 te Amsterdam geb. en 8 Apr. 1905 ald. overl., zoon van Evert Scheltema, Jansz. en Anne Madelaine Lamaison. Zijn vader had er een handelszaak op den Nieuwendijk en verheugde zich in een talrijk gezin. De zoon ging op de latijnsche school, van waar hij op zijn 17de jaar summa cum laude tot de academische lessen bevorderd werd. In 1844 legde hij met goed gevolg zijn proponentsexamen af en het volgend jaar werd hij tot predikant te Zwammerdam benoemd, als opvolger van J.J. van Vollenhoven. Ook trad hij voor de remonstr. gemeente te Woerden op, die er geen eigen predikant op nahield. Van Zwammerdam werd Scheltema in 1854 naar Gouda beroepen, als opvolger van zijn academievriend de Ridder, die naar den Haag vertrokken was. Hier vooral ontwikkelde hij een groote werkzaamheid op verschillend gebied, bijgestaan en ondersteund door stadgenooten, als D. van Hinloopen Labberton, Theod. Jorissen, C.A. Tebbenhoff. Armenzorg, onderwijs e.a. maatschappelijke aangelegenheden trokken in hooge mate zijne aandacht. In 1872 was hij een der ijverigste leden van de feestcommissie voor de herdenking van het innemen van den Briel, en het was op Scheltema's aansporen dat Gouda op 26 Juli van datzelfde jaar zijn 600-jarig bestaan recht feestelijk vierde. Onder medewerking van Gouda's burgemeester van Bergen Yzendoorn e.a. gaf hij den stoot aan het oprichten van een geschied- en oudheidkundig museum te Gouda, dat in 1874 geopend werd. Veel heeft hij ook gedaan, met zijn vriend Tebbenhoff, leeraar a.d.R.H.B. te Gouda, voor het ordenen en inventariseeren van het stedelijk archief dier stad, onder welke ordening de vermaarde verloren gewaande beker van Jacoba van Beieren werd teruggevonden, zooals die beschreven is in den door beide genoemde heeren bewerkten inventaris. In 1875 reeds tot stads-librymeester benoemd, werd Scheltema in 77 tot archivaris der stad aangesteld, met een toelage van ƒ 100 ter bestrijding van schrijfloon e.a. onkosten. In laatstgenoemd jaar werd hij benoemd tot lid van de Maatsch. der Ned. Letterk. te Leiden. Dat de ijverige predikant veel heeft gedaan voor de oprichting van het Houtman-monument, in 1880 te Gouda onthuld, blijkt reeds uit zijn desbetreffend geschrift: Een monument voor de Gebroeders De Houtman (1876), dat tal van bijzonderheden bevat omtrent de familie Houtman, door hem en Tebbenhoff op 't oudarchief gevonden. In vereeniging met laatstgenoemde gaf hij in 1876 tevens een Inventaris van het Oud- Archief der gemeente Gouda van 1325-1812, terwijl hij drie jaar later uitgaf: Geschiedenis en beschrijving der stad Van der Goude, door C.J. de Lange van Wijngaerden. Dl. III bewerkt en vermeerderd door J.N. Scheltema. Opgeluisterd met een viertal platen door Schipperus.
Na een verblijf van 25 jaren legde Scheltema in 1879 zijn betrekkingen te Gouda neer en begaf zich metterwoon naar zijn geboorteplaats Amsterdam, waar hij zich nog een zestiental jaren met historischen en letterkundigen arbeid bleef bezig houden. Vooral in het verzamelen van vaderlandsche portretten en historie-platen had hij een groote liefhebberij. De regeering van Amsterdam benoemde hem in 1880 tot conservator-honorair aan de universiteits-bibliotheek der stad, wat hij tot zijn dood gebleven is.
Zie: Levensber. Letterk. 1895, 187.



Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.