Sant’Agata, olieverf op doek uit de XVIIe eeuw door Scuola Caravaggesca in Italië, 100 x 74 cm, met provenantie certificaat en zonder lijst, een aansprekend voorbeeld van caravaggeske realisme.



SCUOLA CARAVAGGESE (17e eeuw)
Actief in Florence, Rome en Napels in de 1600s.
Sant’Agata
Olie op doek, 100 x 74 cm


OPMERKING: Publicatie van de catalogus van werken uit de collectie Intermidiart. Certificaat van legitieme herkomst. Werk zonder lijst:

Het onuitgegeven schilderij beeldt de figuur van Sant’Agata af, die naar voren komt tegen een neutrale, donkere achtergrond. Ze wordt in drie kwart weergegeven, met haar blik omhoog gericht, terwijl ze beide handen op haar borst houdt, op het punt waar haar martelaarschap, het gewelddadige scheuren van haar borsten met tangen, al heeft plaatsgevonden. Sant’Agata was een van de meest vereerde martelaren van het vroege christendom. Ze werd ter dood gebracht in Catania tijdens de vervolging van de christenen, ingesteld door keizer Decio (249-251), omdat ze haar geloof nooit had afgezworen. Volgens de Legenda Aurea (1288) van de zalige Iacopo da Varagine wijdde Agata haar maagdelijkheid aan God. Ze kwam uit een rijke en adellijke familie en weigerde de voorstellen van de Romeinse prefect Quinziano, die haar, om haar te straffen, toevertrouwde aan een bordellady. Deze laatste, die haar vastberadenheid en onkreukbaarheid ontdekte, gaf de opdracht op te geven. Quinziano, na vergeefse bedreigingen en druk, liet haar gevangen zetten, vooral vanwege haar christelijk geloof. Onder de folteringen die ze onderging, was het snijden van haar borsten met tangen. Na andere dramatische confrontaties met Quinziano – beschreven in de Passio via intense dialogen die haar kracht en toewijding getuigen – werd Agata ter dood veroordeeld door verbranding. Maar een aardbeving onderbrak de uitvoering, waardoor ze werd gered. Terug in de gevangenis verscheen Sint Petrus aan haar, die haar genas van haar wonden. Ze stierf kort daarna, in de gevangenis, ‘in het jaar des Heren 253, in de tijd van keizer Decio’, zoals vermeld in de Legenda Aurea.
In het werk zijn levendige tonen zichtbaar binnen de compositie, die in ruimte vereenvoudigd is. Sommige delen zijn harmonieus — zoals het gezicht en het haar — terwijl andere een zekere onzekerheid en rigiditeit vertonen. Opvallend zijn ook de vingers van de handen, die bijzonder karakteristiek zijn voor het personage, zonder gewrichten en met een slanke vorm, evenals de licht cereuze uitstraling van het vlees.
In de eenvoud van de compositie komen duidelijk de verfijning en kwaliteit van een goede meester naar voren in enkele passages, ondanks dat de uitvoering van het schilderij lijkt te worden belemmerd door storingen veroorzaakt door oude restauraties of onhandige en ruwe interventies. De scène wordt overschaduwd door een zachte, bijna bovennatuurlijke lichtbron, waarvan de herkomst niet helemaal duidelijk is. Binnen deze herinterpretatie van nieuwe schilderkunstige realiteiten vormt zich haar manier om de coördinaten van een ruimte te verwerken, waarvan de grenzen ondefinieerbaar blijven, ondergedompeld in de perceptie van een donkere achtergrond waaruit de hoofdpersoon tevoorschijn komt. Deze laatste wordt ingebed in een expliciete vertelling door middel van gebaren, blikken, houdingen, samen met het vermogen om beelden te definiëren binnen de eenduidige dimensie van tekening en kleur.
Het schilderij toont een interessante expressieve kracht van caravaggeske aard. De kunstenaar erkent daarmee deel uit te maken van dat naturalisme dat de Romeinse en zuidelijke school kenmerkt, waar het taalgebruik van de Merisi zich ontwikkelt volgens verschillende lijnen. De doek vertoont namelijk kenmerken van stijl en schrijfwijze in caravaggeske smaak en van een kunstenaar die bekend is met de werken van de Napolitaanse school uit het eerste kwart van de zeventiende eeuw, met verwijzingen naar diverse anonieme persoonlijkheden uit de Stanzione-cultuur, en wordt als een waarschijnlijke toeschrijving beschouwd aan een begaafd schilder die halverwege de zeventiende eeuw in Napels verbleef.
Voor duidelijkheid, het werk ondergaat de invloeden van Caravaggistische stijl van de schilderes Artemisia Gentileschi (Rome, 1593 – Napels, circa 1654), tijdens haar activiteit in Napels. Het is waarschijnlijk geschilderd door een van de schilders uit haar kring, die haar oplossingen van krachtige naturalistische stijl imiteerden, welke vanaf het midden van de jaren dertig en veertig door haar waren versterkt na openingen naar aspecten van zonnige schilderkunstige schoonheid van de 'Napolitaanse' stromingen.
Artemisia vestigde zich in de stad Napels, die onder Spaans bewind stond, in 1630. Ondanks dat ze bitter klaagde over de stad in haar brieven en herhaaldelijk elders om bescherming zocht, bracht Artemisia twintig vijf jaar door in Napels, meer dan de helft van haar volwassen leven. Ze werd uitgenodigd naar Napels door de Spaanse onderkoning Fernando Afán de Ribera, derde hertog van Alcalá (1583-1637), en Artemisia maakte al snel deel uit van het levendige culturele leven van de stad. Ze had een sterke invloed op de napolitaanse schilderkunst en was betrokken bij een reeks samenwerkingsprojecten met andere belangrijke lokale schilders zoals Domenico Gargiulo, bekend als Micco Spadaro (1609/10-ca. 1675), en Massimo Stanzione (1585-1656). Men vermoedt dat anderen haar werkplaats hebben bezocht; namelijk Bernardo Cavallino (1616-1656?) en Onofrio Palumbo (of Palomba) (1606-voor 1672), die expliciet genoemd worden als medewerkers in hedendaagse bronnen en documenten (zie L. Abetti, 'Appendice B', in Porzio, e.a., 2022, pp. 110-111, nn. 17 en 21). Haar reputatie trok bezoekers naar haar studio in Napels, onder wie buitenlanders die de stad passeerden; bijvoorbeeld Joachim von Sandrart uit Duitsland en Bullen Reymes en Nicholas Lanier uit Engeland. (S. Barker, 'The Muse of History', in L. Treves e.a., Artemisia, catalogus van de tentoonstelling, Londen, 2020, pp. 81, 88, noot 17).
Het is zeer waarschijnlijk, gezien de huidige kennis, dat het doek dat wordt onderzocht vanwege zijn schilderkunstige kwaliteit, inderdaad is geschilderd door een kunstenaar die dicht bij het atelier van Artemisia Gentileschi in Napels stond, waar de kunstenaar in de jaren 30 van de zeventiende eeuw een bloeiend atelier oprichtte, waarin vermoedelijk haar enige overlevende dochter, Prudenzia, werd gevormd. Het was door de studie van Artemisia in Napels dat de kunstenaar in staat was vruchtbare samenwerkingen aan te gaan met lokale schilders en haar figuratieve repertoire te verspreiden (zie G. Porzio, 'Artemisia in Napels. Nieuwigheden, problemen, perspectieven', in Artemisia Gentileschi in Napels, catalogus van de tentoonstelling, Napels, 2022, pp. 27-49). De activiteit van Artemisia in Napels markeert een bijzonder complex historisch moment in haar artistieke carrière en de commercialisering van de activiteit van de schilderes is een duidelijke demonstratie van haar ondernemingsvermogen en haar slimme zelfpromotie: uiteindelijk was Artemisia 'de enige vrouw in Napels aan het hoofd van een bloeiend atelier, het meest gevierde van de stad, binnen een kunstwereld die door mannen werd gedomineerd' (R. Morselli, 'Tentoonstellingen', in Burlington Magazine, CLXV, maart 2023, p. 319).
Met betrekking tot de staat van conservering, wordt het doek over het algemeen in redelijke conditie gepresenteerd, rekening houdend met de periode van het schilderij. Het oppervlak vertoont een vernis in patina. Onder het licht van Wood zijn enkele verspreide restauraties en een doffe glans met oxidatie van het schilderoppervlak zichtbaar. Er zijn enkele kleine kleurverliezen. Bij zonlicht is de craquelé duidelijk zichtbaar, wat zeer karakteristiek is voor werken van de Franse meester. Het schilderij kan in het verleden een herstelling hebben ondergaan met vervanging van het doek. De afmetingen van het doek zijn 100 x 74 cm. Het schilderij wordt zonder lijst verkocht, hoewel het wordt verfraaid door een mooie houten lijst.

Herkomst: uit een privécollectie Siciliaans

Publicatie
Inedito;
De mythen en het land in Sicilië met haar duizend culturen. ONGEPUBLISEERDE KWADRERIA algemene catalogus van de schilderijen uit de collectie van de serie „De mythen en het land“, uitgever Lab_04, Marsala, 2025.

In het geval van verkoop buiten het Italiaanse grondgebied, moet de koper wachten op de verwerkingstijd van de exportformaliteiten.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.