Stilleven - NO RESERVE, een olieverfschilderij uit de 19e eeuw uit Nederland, op doek vervaardigd en verkocht met lijst.



Jacoba Surie (1879–1970)
Stilleven
Olieverf op doek, 61 × 81 cm
Afmeting met lijst: 85,5 × 105,5 cm
Gesigneerd linksonder: J. Surie

Inleiding

Jacoba Surie behoort tot de meest verfijnde vertegenwoordigers van de zogenoemde Amsterdamse Joffers – een invloedrijke groep vrouwelijke kunstenaars die rond 1900 aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam was opgeleid en die zich toelegde op een moderne, maar ingetogen schilderstijl. Hun werk combineerde de technische discipline van de 19de eeuw met de gevoeligheid en vrije penseelvoering van het impressionisme. Surie’s oeuvre wordt gekenmerkt door een stille, harmonieuze toonzetting en een diepe aandacht voor licht, vorm en evenwicht.

In tegenstelling tot veel van haar tijdgenoten koos Surie niet voor grootse stadsgezichten of menselijke drama’s, maar voor het eenvoudige en tijdloze onderwerp van het stilleven — een genre waarin haar beheersing van compositie en kleur volledig tot zijn recht kwam. Het hier gepresenteerde doek, dat uit haar rijpere periode lijkt te stammen, toont een zeldzame balans tussen nuchtere observatie en poëtische verfijning.

Beschrijving van het werk

Op een eenvoudig houten tafelblad heeft Surie een reeks voorwerpen geschikt: een grote donkergroene glazen fles, een aardewerken kruik met oor, een witte courgette of kalebas, een bloemkool met weelderige groene bladeren en enkele rode vruchten bij een wit bord. De compositie is zó opgebouwd dat de kijker als vanzelf langs de diagonale lijn van het doek wordt geleid: van het groentegroen aan de linkerzijde, via de bleke kruik en de lichtere groente, naar het zachte wit van het bord en het warme rood van het fruit.

Het tafereel is eenvoudig, maar niets is toevallig geplaatst. Surie werkte met een uitzonderlijk gevoel voor vormritme en kleurcontrasten: de ronde vormen van de flessen en vruchten worden herhaald in het ovale bord, terwijl de hoekige plooien van de koolbladeren het geheel visuele spanning geven.

De lichtval, afkomstig van linksboven, brengt een serene gloed over de objecten. Het licht wordt niet fel of contrastrijk ingezet, maar als een zacht glijdende sluier, waardoor de contouren diffuus en levendig lijken. De achtergrond, in gedempte grijsblauwe tonen, versterkt de plasticiteit van de voorwerpen zonder zich op te dringen. Hierin toont zich Surie’s academische beheersing: elk detail is dienstbaar aan het geheel.

Techniek en palet

Jacoba Surie schilderde met een beheerst, maar gevoelig penseel. De verf is in dunne, transparante lagen opgebouwd, waarin de ondertonen van het doek soms subtiel zichtbaar blijven. Vooral in de bladeren van de bloemkool is te zien hoe ze groen, blauw en okergeel mengt tot een levend oppervlak dat tegelijk tastbaar en atmosferisch is. De donkergroene fles is bijzonder geraffineerd uitgewerkt – niet door spiegelende highlights, maar door kleine modulaties van toon die suggereren dat het object massa en gewicht bezit.

Het kleurpalet is typisch voor Surie: ingetogen, koel en zorgvuldig uitgebalanceerd. De overheersende groenen en grijzen worden gecontrasteerd door het warme rood van de vruchten, dat fungeert als ritmisch accent binnen de compositie. De verfbehandeling is matig pasteus; ze gebruikt geen dikke impasto’s, maar subtiele texturen waarin het penseelwerk zichtbaar blijft en het oppervlak levend maakt.

Onder UV-lichtonderzoek tonen zich enkele retoucheringen in de lichtere zones en een lichte craquelé verspreid over het oppervlak – kenmerkend voor de leeftijd van het werk en passend binnen een goed bewaard historisch schilderij. De algehele staat is uitstekend.

Context en kunsthistorische plaatsing

Jacoba Surie werd geboren in Amsterdam in 1879 en volgde haar opleiding aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten, waar zij lessen kreeg van onder meer August Allebé, Nicolas van der Waay en Geo Poggenbeek. Haar werk werd beïnvloed door de late Haagse School en het Nederlandse post-impressionisme, waarin het spel van licht en toon centraal stond, maar zonder het verlies van vorm of structuur.

Als lid van de Amsterdamse Joffers – een groep waartoe onder anderen Lizzy Ansingh, Coba Ritsema, Nelly Bodenheim, Marie van Regteren Altena en Jo Bauer-Stumpff behoorden – maakte Surie deel uit van een generatie vrouwen die zich emancipeerde binnen een traditioneel door mannen gedomineerde kunstwereld. De Joffers stonden bekend om hun stille kracht, hun verfijnde techniek en hun nadruk op de waardigheid van het alledaagse.

Surie’s werk werd regelmatig geëxposeerd in Amsterdam, onder meer bij Arti et Amicitiae en Sint Lucas, en haar schilderijen bevinden zich vandaag in particuliere en museumcollecties die de Nederlandse kunst van het interbellum documenteren.

Het hier aangeboden stilleven weerspiegelt de idealen van de Joffers: concentratie, evenwicht en verfijnde kleurpoëzie. De eenvoudige objecten krijgen in haar handen een bijna contemplatieve aanwezigheid – een rust die verwijst naar de geest van het burgerlijke interieur en de esthetiek van het kalme observatievermogen.


Vergelijking en stijlverwantschap

Binnen de Nederlandse schilderkunst staat Surie’s werk in nauwe verwantschap met kunstenaars als Willem Bastiaan Tholen, Floris Verster en Simon Maris, die eveneens de overgang vormden tussen impressionisme en realisme. Waar Tholen zich richtte op atmosfeer en licht, koos Surie voor de intimiteit van de binnenruimte.

Internationaal kan haar toon vergeleken worden met het verfijnde luminisme van Édouard Vuillard en de intieme symboliek van Henri Le Sidaner – kunstenaars die, net als zij, het dagelijks leven benaderden met een bijna muzikale gevoeligheid voor kleur en stilte.


Provenance en conditie

Het schilderij verkeert in goede, authentieke conditie. Kleine retoucheringen zichtbaar onder UV-licht, lichte craquelé, verder stabiel en professioneel geconserveerd. De signatuur J. Surie is duidelijk linksonder aangebracht in donkerbruine verf. Het werk is gepresenteerd in een stijlvolle vergulde lijst die het karakter van het doek versterkt zonder te overheersen.

Conclusie

Dit stilleven van Jacoba Surie is een exemplarisch voorbeeld van haar ingetogen meesterschap. Het werk verenigt klassieke compositie met moderne gevoeligheid, en ademt de verstilde elegantie die kenmerkend is voor de Amsterdamse Joffers. In zijn soberheid en harmonische tonaliteit belichaamt het de essentie van de Hollandse schildertraditie: beheersing, vakmanschap en een diepe liefde voor het gewone.

Een bijzonder werk uit het oeuvre van een kunstenaar die, met haar precieze observatie en subtiele kleurgebruik, een blijvende plaats inneemt binnen de geschiedenis van de Nederlandse schilderkunst van de twintigste eeuw.

Stijlgenoten: Lizzy Ansingh, Coba Ritsema, Marie van Regteren Altena, Willem Bastiaan Tholen, Floris Verster, Édouard Vuillard, Henri Le Sidaner.

Het werk "Stilleven" zit is een vergulde bronsgouden houten lijst met gipsen ornamenten

Totale afmetingen: 85,5x105,5cm
Doek afmetingen: 61x81cm

Alle verzending in professionele verpakking via Fedex, DPD of PostNL.

Voor alle verzendingen geldt een toeslag voor verpakkingsmateriaal, welke reeds is inbegrepen in de vermelde verzendprijs.

Het verzenden van kunstwerken brengt altijd bepaalde risico’s met zich mee. Hoewel verzending mogelijk is, raden wij aan het kunstwerk persoonlijk op te halen wanneer deze optie beschikbaar is. Indien gekozen wordt voor verzending, geschiedt dit volledig op risico van de koper. Afhalen biedt de zekerheid dat het werk onbeschadigd en in optimale staat wordt ontvangen. Na aankoop kan eenvoudig een afspraak worden ingepland om het kunstwerk bij onze werkplaats en atelier op te halen, waar het veilig en zorgvuldig voor u klaarstaat.

Transport Offerte aanvraag via onze website (Service-transport) of via Catawiki support

De klant is zelf verantwoordelijk voor eventuele invoerrechten en bijkomende kosten die van toepassing kunnen zijn bij levering in het buitenland.

Bij de aankoop van dit kunstwerk heeft u de keuze om het te laten leveren met of zonder lijst. De lijst, rijkelijk versierd en passend bij het werk, wordt gratis aangeboden, zodat u het schilderij direct kunt ophangen. Hoewel wij uiterste zorg besteden aan professionele verpakking en verzending, is er een klein risico op schade aan de lijst of het glas tijdens transport. Eventuele schade aan de lijst of het glas die geen invloed heeft op het kunstwerk zelf, wordt niet geaccepteerd als geldige reden voor een claim of annulering. Wij raden u aan het werk op te halen of eigen vervoer te organiseren, aangezien schade aan de lijst, met name de gipsen ornamenten, niet wordt vergoed.

We streven ernaar om uw kunstwerk veilig en in optimale staat bij u af te leveren, waarbij we zorgvuldig aandacht besteden aan de verpakking en verzendprocedure. Bij vragen of speciale verzoeken kunt u altijd contact opnemen met de Catawiki klantenservice.



Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.