Theodor Plievier - Stalingrad

En daar had je Gnotke

Het was een grauwe Novemberdag, en August Gnotke hield een schop in zijn hand. Acht meter lang, twee meter breed en anderhalve meter diep was de kuil, waaraan Gnotke, As- lang. Hubbe, Dinger en Gimpf de laatste hand gelegd hadden. Sergeant Gnotke, sergeant-majoor Aslang, de soldaten-eerste- klas Hubbe en Dinger, en de soldaat Gimpf verschilden in niets van elkaar. Zij droegen geen épauletten en geen enkel distinctief, en hun handen en gezichten waren net als hun uniformen: het leek of het lang geleden handen en gezichten en uniformen waren geweest.

Voor het laatst was de schop in de grond gestoken. Hube en Dinger, Gnotke en Gimpf grepen elk een handvat van de draagbaar. Hun bewegingen waren traag, maar het ene ge- baar volgde op het andere zonder onderbreking, en zonder dat zij opkeken. Nadat zij de schoppen in de opgeworpen hoop aarde hadden geplant en de draagbaar opgetild, sloften ze weg en verdwenen in de nevel. Het was in de streek die oostelijk van Kletskaja ligt, in de lusvormige bocht welke de Don tus- sen Kletskaja en Wertjatschi maakt, het gebied van de 367ste infanterie-divisie. Links van hen, dat wil zeggen in het westen, stuwde de Don zijn eerste, ijsgrauwe, winterkleed stroomaf- waarts, en achter hen was, evenals twee dagmarsen naar het oosten, weer de Don, die hier een bocht beschrijft; en aan de andere kant van de Don, nog eens twee dagmarsen naar het oosten, stroomde de Wolga en lag Stalingrad. Hier bevond

men zich op de, als het ware tegen de Donbocht aangevlijde,

noordelijke flank van het front. Voor en achter, onder de

voeten en boven in de lucht, overal was hier het front.

En zo eiste het de legerverordening voor de afdeling straf-

gevangenen te velde: „Het ondergaan van de straf vindt da- delijk in de voorste linie plaats. Het voltrekken van de straf bestaat uit het verrichten van het moeilijkste en gevaarlijkste werk als het opruimen van mijnen, het bergen van lijken, het bouwen van knuppeldammen in moerasgrond in het zicht van het vijandelijk front, onder artillerievuur enz. enz...."