Carmen - Java, herinneringen 1904 – 1920 - Indië

Carmen - Java, herinneringen 1904 – 1920 - Indië

( C.C. Erdbrink-Bosscha )

Johannes Bosscha (1857 – 1940) afkomstig uit een geslacht van hoogleraren en ministers, koos voor een avontuurlijker bestaan en ging in 1888 als afgestudeerd geoloog naar Borneo om daar een goudmijn te ontginnen. Vervolgens vestigde hij zich als ‘heer van de thee’ op West Java. Hij was gehuwd met een knappe Duitse vrouw die hij kende uit de tijd toen zij wel eens in Delft bij familie logeerde en op wie hij verliefd werd topen hij haar opnieuw ontmoette in Spanje. Het echtpaar kreeg twee dochters, Carmen (1884) en Connie (1885), die op de theeplantage een zorgeloze kindertijd beleefden.

De oudste, Carmen, trouwde in 1906 met Gerard Rudolph Erdbrink, een in Salatiga geboren hogere bestuursambtenaar. Het paar verkeerde in de hoofse kringen van Buitenzorg en maakte zes Gouverneurs Generaal mee. Teruggekomen in Nederland doorstonden zij en haar man de Duitse bezetting. Twee van hun kinderen waren achtergebleven in Indië; zij overleefden met hun gezin de Japanse interneringskampen en na hun repatriëring ving Carmen ze op. Haar man overleed in 1954. Zelf maakte ze in 1956, toen ze zeventig was, nog een wereldreis waarbij ze in grote lijnen de route volgde die haar ouders in 1920 hadden afgelegd.

Carmen moet al heel jong hebben voorvoeld dat haar een bijzondere toekomst was beschoren. Zodra ze, in haar negende levensjaar, aankwam in het oerwoud van Borneo, begon ze aan een dagboek en dat heeft ze haar leven lang volgehouden. Op den duur ging ze de waarde van haar notities beseffen en besloot ze er een samenhangend verhaal van te naken. Het is een boeiend relaas geworden, vrijwel foutloos met de hand geschreven. Zeven dikke schriften vol en opgedragen aan haar talrijke nazaten. Ze eindigt met: ‘Het is mijn doel geweest, vooral vast te leggen wat voor hen alleen interesse kan hebben… en misschien ook nog voor het verdere nageslacht.’

En ze bleef schrijven, Haar kleinkinderen troffen in haar nalatenschap, behalve het verslag van de wereldreis, nog een grote hoeveelheid notities aan en agenda’s die ze had bijgehouden tot kort voor haar overlijden in 1967.

De zeven dikke groene schriften werden in de vorige eeuw door haar schoonzoon Han Suermondt bladzij voor bladzij uitgetikt en onder de familie verspreid. In deze eeuw vonden Jan Brewer en Noor Bergsma-Bosscha Erdbrink dat het levensverhaal van hun grootmoeder een mooiere uitgave waard was. Niet alleen om haar nagedachtenis in ere te houden, maar vooral omdat dat wat zij had vastgelegd zo belangwekkends is. Vooral ‘ook nog voor het verdere nageslacht’.

Dit is het tweede deel van het tweetal boeken, waarin de notities van Carmen zijn genoteerd: Java, herinneringen 1904 - 1920

Paperback, 345 pag., geïllustreerd

Uitg. Erdbrink, 2012

ISBN 9789082000429

• Alleen verzenden, niet ophalen
• Op biedingen die te laag zijn wordt niet gereageerd
• Op biedingen die acceptabel zijn wordt snel gereageerd
• Boeken worden na ontvangst van betaling meteen verstuurd