Ondernemen in sigaren (vijf sigarenfabrieken) 1983

Ondernemen in sigaren (vijf sigarenfabrieken) 1983




Ondernemen in sigaren. Analyse van bedrijfsbeleid in vijf Nederlandse sigarenfabrieken in de periode 1856-1865 en 1925-1934




Dit Tilburgs proefschrift verscheen tevens als deel LVIII in de reeks 'Bijdragen tot de 
geschiedenis van het Zuiden van Nederland'. Hoewel twee van de vijf besproken sigaren-
fabrieken buiten Noord-Brabant lagen, met name in de stad Utrecht en in Veenendaal, is 
de verschijning in genoemde reeks te rechtvaardigen en zijn wij in ieder geval verzekerd van een uiterlijk welverzorgd boek. Het doet daarmee recht aan de inhoud van dit werk. 
Deze studie van mevrouw Sluyterman bezit een goede probleemstelling, is overzichte-
lijk opgezet, helder geschreven en mondt uit in stevige conclusies. Wie hierna wil 
schrijven over historische aspecten van het ondernemersgedrag in een andere bedrijfstak dan de sigarenindustrie, doet goed dit werk vooraf te raadplegen voor de opzet en mogelijkheden tot vergelijking. Alleen zo kunnen wij geleidelijk dieper doordringen in de ontwikkeling van het ondernemersgedrag in Nederland vanaf omstreeks 1850.




Het beschreven onderzoek is geconcentreerd op twee perioden van tien jaar: 1856-1865 als jaren van ontplooiing der sigarenindustrie, 1925-1934 als overgangsfase van hand-matige naar gemechaniseerde produktie. Deze periodisering werd opgedrongen door het beschikbare bronnenmateriaal. Dit is natuurlijk een probleem. Te erkennen valt dat de vijf onderzochte bedrijven voldoende vergelijkbaar zijn; de auteur heeft een indrukwek-kende hoeveelheid werk verzet om de kwantitatieve gegevens in een vergelijkbare vorm te gieten (vergelijk bijlagen V-XIV). Maar zijn de onderzochte vijf bedrijven ook voldoende representatief voor de gehele bedrijfstak? Sluyterman laat het antwoord hierop impliciet. Hoofdstuk I bevat een kenschets van de gehele bedrijfstak en de vijf nader besproken bedrijven, te weten Boex-Hoefnagels te Eindhoven, Ribbius Peletier te Utrecht, Van Schuppen te Veenendaal, Van Susante te Boxtel en Wintermans te Duizel. Deze vijf hadden omstreeks 1860 een personeelsbestand van ruim 610 op een totaal voor de bedrijfstak van 4500, dat is 13,5%. Op grond van de gegeven cijfers valt aan te nemen dat het aandeel in de produktie van de vijf ongeveer van dezelfde orde zal zijn geweest. Voor Boex-Hoefnagels en Ribbius Peletier ontbreken gegevens rond 1930, maar de overige drie hebben dan een personeelsbezetting van 271 op een totaal van ruim 25.000 voor de bedrijfstak en hun aandeel in de nationale omzet van sigaren beloopt dan iets meer dan één procent. De twee andere bedrijven zullen het cijfer niet aanmerkelijk verhoogd hebben. Deze relatieve cijfers, met enige moeite uit dit boek vergaard, wijzen op een bescheiden betekenis van de vijf bedrijven voor de gehele bedrijfstak. Of het ondernemen van deze representatief is, valt daarom alleen aan te nemen indien men een dergelijke steekproef voldoende groot acht. Ik ben daartoe wel geneigd, met steeds het tentatieve karakter voor ogen, wanneer ik de uitkomsten plaats tegen onze kennis van het Nederlands ondernemerschap in het algemeen. Het is jammer dat de auteur zelf aan het slot van het boek dit reliëf niet aanbrengt


Titel: Ondernemen in sigaren. Analyse van bedrijfsbeleid in vijf Nederlandse sigarenfabrieken in de periode 1856-1865 en 1925-1934
Auteur: K.E. Sluyterman
Serie: Bijdragen tot de geschiedenis van het Zuiden van Nederland
Uitgever: Stichting Zuidelijk Historisch Contact - Tilburg 1983
Omvang 326 pagina's
Formaat: 23 x 16 x 3,5 cm


Bieden
Excl. verzendkosten (7,95 euro met track & trace)












Trefwoorden
Sigaren/ geschiedenis / industrie / fabricage / grondstoffen / handel / Nederland / Brabant / Rookwaar / Economische, sociale en culturele geschiedenis van Nederland