Het paard van Phaëthon

Het paard van Phaëthon
Herinneringen aan de Gloster meteor in Nederland (1948-1959)
Auteur: Eques N.
Uitgever: Uitgeverij Bonneville
Nederlands
Hardcover
9789073304512
Druk: 1
november 1999
416 pagina's.
20

De wonderlijk aandoende boektitel heeft de auteur ontleend aan de Griekse mythologie. Phaëthon was de zoon van Helios, de zonnegod, en de oceanide Clymene. Hij kreeg na lang aandringen toestemming van zijn vader voor één enkele dag de zonnewagen te mogen rijden om zijn afkomst van de zon te bewijzen. Tijdens deze rit verloor hij echter de macht over het door vier paarden getrokken voertuig. Die schoten van de zonnebaan af, waarna de aarde begon te schroeien. Oppergod Zeus werd hierdoor zó woedend, dat hij Phaëthon de bliksem naar het hoofd slingerde. Phaëthon stortte daarop dood neer in de rivier Eridanus.
Deze titel heeft alles te maken met het definitieve einde van het instituut "maandvliegerij" bij 322 Squadron. De auteur, die als reserve-vlieger hierbij ingedeeld zijn Meteor-vliegervaring op peil hield, verkreeg toen toestemming een serie luchtfoto's van een sectie van vier Meteors te maken. Vanuit de begeleidende straaljager werden toen alle capriolen van de Meteor-formatie op de gevoelige plaat vastgelegd. De auteur kreeg daarbij - net als Phaeton in het verleden -het goddelijk machtsgevoel de Meteor-paarden geheel naar zijn hand te kunnen zetten. Gelukkig bleven zij daarbij wel in de geïnstrueerde formatiebaan vliegen!

Even wonderlijk is de inhoud van dit boek, dat het resultaat is van een in 1996 gehouden reünie van oud-Meteorvliegers. In een strak door de auteur vastgesteld schema hebben zij zich laten verleiden al hun ervaringen uit die eerste periode van de straalvliegerij op papier te zetten. De aldus vergaarde verhalen geven een boeiende indruk vanaf het moment dat de "vliegende stofzuigers" in bedrijf werden genomen tot de operationele inzet in de zeven squadrons dagjagers van de Legerluchtmacht Nederland, die toen met Meteors waren uitgerust. Tussen deze mijlpalen in hebben alle aspecten van de straalvliegerij, van conversie-opleiding tot de technische instandhouding toe, in vaak smeuïge verhalen een omvangrijk deel van dit ruim 400 pagina's tellende boek ingenomen. Veel problemen gaf plotseling optredende panne aan één der beide straalmotoren tijdens de vlucht. Aangezien de Derwents vrij ver ter weerszijden van de vliegtuigromp waren geplaatst, ontstond bij een dergelijk defect een vrij
groot koppel. De vlieger moest dan vliegensvlug het toerental van de nog draaiende turbine opvoeren, het toestel aftrimmen en zoveel mogelijk tegenroer geven om het ontstane draaikoppel te elimineren. Toeren, trimmen en trappen werd daarom uit den treure beoefend, soms helaas met fatale gevolgen voor vlieger en vliegtuig. Doordat diverse aangehaalde gebeurtenissen vanuit verschillende gezichtshoeken worden verhaald, is dikwijls geen sprake van een éénduidige berichtgeving. Persoonlijke herinneringen kunnen nu eenmaal, zo vele jaren na dato en ondanks vliegboekaantekeningen, op den duur een gekleurd en ietwat onbetrouwbaar beeld opleveren!

Desalniettemin geven deze persoonlijke indrukken juist ongewild een extra meerwaarde aan deze getuigenissen van gebeurtenissen uit een lang vervlogen verleden. Duidelijk is, dat onze luchtmacht toentertijd misschien wat té
naïef, maar zeker zonder langdurige voorkennis en voorbereiding voor wat betreft de straalvoortstuwing zich pardoes in deze toen supersnelle vliegerij heeft gestort. Het laatste hoofdstuk is het navrante bewijs, hoe men destijds met veel scha en helaas ten koste van vele levens de Meteor-nukken de baas is geworden. De namen van 52 Meteor-vliegers, méér dan voldoende om een compleet squadron te bemannen, zijn in een erelijst opgedragen aan een fictief 329 Squadron.
Dit herinneringsboek is vooral door zijn meeslepende verhaaltrant een uniek document geworden. Het geeft in ieder geval een levendig verslag hoe de vliegers destijds het straalvliegen in al zijn militaire vliegaspecten hebben ondervonden en onder controle kregen. Jammer is, dat het vooral en misschien zelfs uitsluitend voor de in-crowd van ex-Meteor-vliegers is geschreven. De geïnteresseerde buitenstaander mist een kleine inleiding waarin het hoe en waarom omtrent de Meteor in foto's en vooral in technische tekeningen is verklaard. De auteur schijnt overigens druk doende te zijn deze lacune op méér dan overvloedige wijze te vullen in een nieuwe uitgave over het Meteor-tijdperk. Ronduit jammer is ook het ontbreken van foto's van al die medewerkers, die hun ervaringen opschreven.
Ook het menselijk aspect rond het Meteor-gebeuren door middel van groepsfoto's van de squadronbemanningen, de jachtvlieginstructeurs, de verrichtingen van het grondpersoneel, het mess-gebeuren, maar evenzeer de droevige gebeurtenissen, had m.i. alle aandacht moeten verdienen. Echter is dit boek ook zonder deze waardevolle dimensie alleszins de moeite van het lezen waard. Van harte aanbevolen!
Bij (te) lage biedingen geen reactie.