Indië Indonesië Kartini

Om de figuur van Raden Adjeng Kartini is zich bezig een legende te ontwikkelen.
Haar geboortedag wordt ieder jaar over geheel Indonesie herdacht. Ook hier in
Holland en overal elders op de wereld komt de Indonesische gemeenschap op 21 April
bijeen om met eerbied te gewagen van de strijdster voor de rechten van de vrouw,
tegen polygamie, gedwongen huwelijk en prostitutie. Men ziet in haar een wegbereidster, een lichtend voorbeeld en men heeft haar verheven tot symbool voor ,,de
ontwaking van het Indonesische volk". Men omhangt haar portret met een krans
van bloemen en men tracht op welsprekende wijze haar betekenis te schetsen, maar
beseft niet hoe men al pratende een legende weeft, waarachter ,,de werkelijke
Kartini" hoe langer hoe meer schuilgaat.
Nu kan de legende een realiteit zijn en de legendevorming een der werkzaamste
elementen ter ondersteuning van bepaalde processen: sociale, politieke dan wel
andere. Ze kan op deze wijze ,,ten goede" werken, d.w.z. dienen voor het beoogde
,,goede doel". De legendevorming draagt een uitgesprokeh pragmatisch karakter.
In haar projecteert zich het verlangen van een volk en verleent er — hoe paradoxaal
dit ook moge klinken — een werkelijkheidsgehalte aan. In de legende leert men
het verlangen kennen van de legendevormer(s), maar niet van het object waar zij
bezit van hebben genomen, niet — zoals in dit geval — de 22- of 23-jarige Kartini.
Willen wij haar leren kennen, dan moeten we de werkelijkheid uit de legende loswikkelen en hiervoor zijn feiten en gegevens nodig.