Monsieur Croche, Claude Debussy

Onder het motto 'Over smaak valt best te twisten, aangenomen dat men het heeft ventileerde Debussy zijn meningen over tal van zaken, de muziek betreffende. Daarbij uitte hij zich eerder instinctief dan systematisch, en vooral subjectief. Hij is voor de natuur: 'niets is muzikaler dan de zonsondergang' en tegen de stad: 'waar men veel verdachte handen schudden moet'. Voor vrijheid en verbeelding. Tegen gevestigde instituties en gearriveerd zijn. Tegen de Prix de Rome, Gluck en Saint-Saëns derhalve. Rameau, Weber, Moessorgski, Richard Strauss, om maar enkelen te noemen, bewondert hij. Over Massenet, Beethoven en tal van anderen heeft hij een genuanceerde mening. Zijn houding ten opzichte van Wagner is nogal ambivalent: aanvankelijk na enkele bedevaarten naar Bayreuth vol bewondering, lijken zijn gevoelens danig bekoeld als op die ogenschijnlijk ver- loren namiddag in 1901 Monsieur Croche zich bij hem aandient. Ongevraagd, dat wel. Maar al gauw lijken ze het roerend eens. Zo zelfs dat het vermoeden rijst dat de een het alter ego is van de ander.

School als zodanig heeft Debussy nooit gemaakt, maar zijn muzikale nalatenschap ontketende een bewustzijnsverruiming die inmiddels voor velen een dankbaar vruchtgebruik heeft opgeleverd. Minder bekend zijn de kritische beschouwingen, in 1921 gepubliceerd onder de titel Monsieur Croche antidilettante. Ze dateren overigens van enkele decennia eerder, maar hebben nog nauwelijks aan actualiteit ingeboet. Daarnaast geven ze een boeiend beeld van het muzikale leven rond de eeuwwisseling.