Taal en entertainment - En ieder zong zijn eigen lied - Ton den Boon

Paperback
126 pagina’s
In zeer goede staat

Een land met ander licht, het kleine café aan de haven, het tuinpad van mijn vader, een heel apart gevoel van binnen, maar ook stille willie en de kleine man met z’n confectiepakkie an – het zijn formuleringen die haast iedereen wel kent en die we te danken hebben aan de Nederlandse liedcultuur. Soms zijn het uitdrukkingen met een min of meer definieerbare betekenis. Zo hebben een nieuwsgierig aagje en een linke loetje tegen het einde van de 20e eeuw gezelschap gekregen van een stille willie. Die uitdrukking betekent nu ‘iemand die niet veel zegt’, maar verwees oorspronkelijk naar een geestverschijning uit het liedje ‘Stille Willie’ – Herinnert u zich deze nog? – van de BB Band. Andere bekende formuleringen uit het vaderlandse repertoire fungeren in journalistieke en andere teksten om een sentiment of een sfeer op te roepen. Zo kun je natuurlijk heel prozaïsch noteren dat je verliefd wordt bij de aanblik van je geliefde, maar je kunt ook – met een toespeling op een nummer van Corry Konings – opschrijven dat je ‘een heel apart gevoel van binnen’ krijgt als je hem of haar aankijkt.
Sinds de komst van de grammofoonplaat en de radio hebben Nederlandse en Belgische artiesten vele duizenden hits gescoord. Slechts enkele daarvan zijn erflaters van onze taal geworden door sporen na te laten in het Nederlands. Een nacht die je (normaal) alleen in films ziet is nu een uitdrukking voor een heel bijzondere nacht, maar ook een bron van toespelingen, want sinds Guus Meeuwis in 1995 met ‘Het is een nacht’ een nummer 1-hit scoorde, treffen we in de krant ook weleens ‘een wedstrijd die je (normaal) alleen in films ziet’ aan.
Zo moeten er tientallen, zo niet honderden woorden en uitdrukkingen die we dagelijks gebruiken zijn ontleend aan de Nederlandse liedcultuur. Aan de ouwe rockers Herman Brood en Henny Vrienten hebben we zelfs een modern spreekwoord te danken: als je wint, heb je vrienden.
Voor het KRO-NCRV-programma Volgspot ben ik in 2017 op zoek gegaan naar levensliederen, smartlappen en andere nederpopnummers die onze taal hebben verrijkt. En ieder zong zijn eigen lied bevat de verhalen achter een aantal van deze taalverrijkingen.