Grote klit (Arctium lappa), bio

Ecologisch geteelde planten, zonder gebruik van kunstmest of chemische producten/ bestrijdingsmiddelen

Eigenschappen:

• 2-jarige
• Zon
• Bloeimaanden: juni, juli, augustus, september
• Hoogte: : tot 150 cm
• Winterhard
• Kleur: paars
• Pionier op het gebied van voeding voor herbivoren.

ook bekend als grote klis en wordt in het Engels 'burdock root' genoemd. De dikke penwortel kan meer dan een halve meter lang worden en weegt dan tot een halve kilo. De penwortel van jonge planten kan gegeten worden. Vergelijkbaar met de penwortel van de pastinaak. Op deze manier is het een populaire groente in Azië, maar in Europa is deze eetgewoonte verdwenen.
De wortel kan zowel in zijn eerste jaar als in zijn tweede jaar geoogst worden zodra de plant in winterrust is (vanaf half oktober). Jonge wortels kunnen rauw gegeten worden, de tweejarige wortels worden best eerst mals gekookt en vervolgens zoals pastinaak verwerkt in allerlei gerechten.
Kan ook worden gebruikt om gerechten mee op smaak te brengen, of om heerlijke kruidenthee van te zetten.

Hoe te gebruiken?
Voor het zetten van de thee, neem 2 Eetlepels kruiden op een halve liter kokend water. 30 minuten laten trekken als thee. Regelmatig roeren. 3 x Daags een kopje warm of koud drinken. Mag gezoet worden.

Voor medicinaal gebruik wordt de wortel in de herfst van het eerste groei-jaar of in het daaropvolgend voorjaar geoogst en gedroogd.

Om de bladnerven zacht van smaak te houden en om de groei van de wortel te bevorderen raden we aan om de bloemstengels uit de plant te nemen. Deze bloemstengels kunnen ook gegeten worden en smaken als artisjok.

De klit of klis is een rijke nectarbron voor bijen, vlinders en andere insecten. Daarbij is het een waardplant voor de distelvlinder, Vanessa cardui. Achtergronden:

De klitwortel gedijt het best in vochtige, nitraatrijke bodems, bij voorkeur in de zon of lichte schaduw en in een gematigd klimaat. Je kunt grote klis voornamelijk vinden nabij huizen en akkers, op ruïnes, wegbermen, braakliggende gronden, open plekken in bossen, aan de rand van bossen en in hagen.

Een Zwitserse wandelaar, Georges de Mestral, verbaasde zich in 1941 over hoe moeilijk het is om klitten uit zijn haren of zijn kleren of uit de vacht van zijn hond te krijgen. Hij was zo slim om de vruchten van de grote klit heel nauwkeurig te bekijken aan de buitenkant en ontdekte de enorme aantallen kleine haakjes op die buitenkant van de vruchten, waarmee deze bleven vastkleven aan harige objecten. Hieruit ontwikkelde hij het klittenband, een sluitingssysteem dat uit twee delen bestaat: een strook met haakjes, zoals hij die op de buitenkant van de klitten vond en een strook met hele kleine lusjes waarin de haakjes vastgrijpen. Aanvankelijk gaf hij het sluitingssysteem de naam velcro. Dit is een samentrekking van de franse woorden 'velours' (=fluweel) en 'crochet' (=haakje; we herkennen dit woord nog in het in Limburg gebruikelijke begrip crocheren voor haken).