Jam Lepel / Jamlepel Flipje uit de Betuwe (Tiel)

Jam Lepel Flipje uit de Betuwe (Tiel)
Op achterzijde: Betuwe Extra ... Onwijs Lekker

Maatschappij "De Betuwe" is voortgekomen uit azijnfabriek De Haas, die wijnazijn en bierazijn produceerde. Vanaf 1873 produceerde de fabriek ook koffiesurrogaat. Als zodanig ontstond de Tielsche Koffiesiroop Fabriek, die nog hetzelfde jaar werd omgedoopt in Firma J.H. Bruynis & Co. De koffij-siroop werd gemaakt van appelen, peren, bieten en wortelen. Blijkbaar deed men aldus ervaring op met het conserveren van vruchten.
Fredericus Baesjou, die in 1879 directeur was geworden, maakte in 1884 in Engeland kennis met het product "jam" en ging dit produceren. In 1886 ging de fabriek Nederlandsche Fabriek van Verduurzaamde Vruchten J.H. Bruynis & Co heten. In 1888 werd de naam Nederlandsche Fabriek van Verduurzaamde Vruchten Maatschappij de Betuwe N.V., een naam waaronder het bedrijf en zijn producten bekend zijn geworden. Het bedrijf heette ook nog wel: Eerste Nederlandsche Stoom-Gaskracht-Fabriek van Vruchtengeleien en Verduurzaamde Levensmiddelen de Betuwe. Men bleef koffiesiroop produceren tot 1910. Daarnaast werd nog kwast geproduceerd onder de naam Lemon Squash en tijdens de Eerste Wereldoorlog ook appelstroop.
Op deze wijze kon men het fruit dat in de Betuwe werd geproduceerd in eigen land verwerken. Voordien werd het grootste gedeelte ervan geëxporteerd. Het bedrijf kreeg in 1888 reeds het predicaat Hofleverancier. De jam was oorspronkelijk verpakt in aardewerken potten of in vijftienliterblikken waaruit de kruidenier dan de jam schepte. Voorts werd tomatensap en appeldrank geproduceerd onder de merknaam "Rijno".

De Betuwe werd in 1961 onderdeel van Unilever. In 1965 werden de verkooporganisaties van De Betuwe en Calvé samengevoegd tot het in Delft gevestigde Calvé-De Betuwe. De productievestiging in Tiel bleef zelfstandig. Deze was overigens al lang niet meer afhankelijk van de Betuwse fruitteelt, maar importeerde fruit uit de gehele wereld.
In de daaropvolgende jaren stagneerde de verkoop van jam. Uiteindelijk werd De Betuwe in 1987 gekocht door de Bredase vruchtenverwerker Hero. Dit bracht de productie over naar Breda. De Tielse fabriek werd in 1993 gesloten.
Op de plaats van de fabriek is een woonwijk gebouwd. Delen van de fabrieksgevel en de directiewoning werden geïntegreerd in de nieuwbouw aan de Grotebrugse Grintweg.

In 1935 werd een mannetje als reclame-icoon ingevoerd, dat al spoedig tot Flipje getransformeerd werd. De tekeningen werden eerst gemaakt door Daan Hoeksema, later nog even door Henk Rotgans en vanaf 1936 door E.M. ten Harmsen van der Beek. De berijmde teksten werden geschreven door diens echtgenote Freddie Langeler. Dit ventje met een koksmuts en een lijf van rode bessen, maakte De Betuwe landelijk bekend. Flipje figureerde met zijn vrienden Jasper Aap, Bertje Big en anderen op een soort filmstroken die in een zogenaamde "flipposcoop", een soort kijkdoos, konden worden bekeken. Later kwamen er ook Flipje-boekjes.