Gravure Jan v d Heyden Une ville de Hollande 1780
Wie weet waar het is?

Eglise et place d' Une ville de Hollande 1780
Kerk met kerkplein.

Afmetingen met lijst

25 x 20 cm
Beeld
18 x 14 cm

Exclusief verzendkosten
Verzenden voor risico koper
S1

Jan van der Heyden (Gorinchem, 5 maart 1637 – Amsterdam, 28 maart 1712) was een Noord-Nederlands schilder, tekenaar, etser en uitvinder. Hij is vooral bekend vanwege zijn vele stadsgezichten en als uitvinder van een verbeterde brandspuit en straatlantaarn.

Jan van der Heyden kwam op 9-jarige leeftijd met zijn ouders naar Amsterdam, waar zijn vader zich liet inschrijven als graanhandelaar. In 1656 werd Van der Heyden in Amsterdam gedoopt; hij woonde toen op de Dam. Op 28 mei 1661 ging hij in ondertrouw met de Utrechtse Sara ter Hiel. Hij noemde zich op dat moment al schilder. In 1662 kwam zijn vroegst bekende werk tot stand, de familiewapens van hem en zijn vrouw (nu in het Amsterdam Museum). Als woon- en werkplaats kreeg hij van de stad de beschikking over de helft van de kapel van het voormalige Bethaniënklooster.
Van der Heyden schilderde voornamelijk stadsgezichten, vaak composities van verschillende stadsdelen, waarbij hij zijn kennis van andere steden gebruikte. Sommige stadsgezichten lijken wel puzzels, om ze een meer- of eeuwigheidswaarde te geven.
Opvallend is zijn beheersing van het perspectief. Ook de nauwkeurigheid — het fijne loof of de stenen muren, waarvan de voegen minutieus zijn bestudeerd, waarbij hij mogelijk gebruik maakte van stempels om sneller te kunnen werken — geven zijn werk een bijzondere waarde. De figuren in zijn composities zijn ingeschilderd door Adriaen van de Velde, Eglon van der Neer of Johannes Lingelbach. Van hem zijn daarnaast ook enkele interieurs bekend, waarop boeken, een atlas van Blaeu of globes staan afgebeeld.
Van der Heydens vrouw had familie in onder meer Emmerik en Wesel in Duitsland. In de jaren 60 maakte hij een reis door Duitsland, onder meer naar Emmerik en Wesel. Er zijn stadsgezichten van Van der Heyden bekend van Keulen, Bonn, Düsseldorf, Elten, Xanten, Aken en Kleef. Ook bezocht hij verschillende plaatsen in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden, waaronder Veere en Brussel

In 1667 kreeg Jan van der Heyden bezoek van Cosimo III de' Medici, die een van zijn merkwaardigste werken aankocht, met een "mislukt" perspectief dat in Florence is te zien. In 1670 werd hij benoemd tot opzichter van de Amsterdamse straatverlichting. Hij overleed op 28 maart 1712 in zijn huis aan de Koestraat bij de Nieuwmarkt in Amsterdam. Op 16 april overleed zijn weduwe. In hun huis bevonden zich op dat moment meer dan 70 schilderijen van Van der Heyden.

Jan van der Heyden had het voordeel dat hij een zekere beroepsmatige flexibiliteit had. Terwijl zijn beroepsgenoten mooie schilderijen maakten — en geen droog brood verdienden — combineerde hij het schilderen met een studie van de werktuigbouwkunst. Hij ontwierp een betere straatverlichting (1669) voor de stad Amsterdam. Er zijn ruim 1.800 lantaarns geplaatst. Het initiatief is ook in andere steden nagevolgd, o.a. in Haarlem en Groningen. In 1673 ontving Jan van der Heyden 93 gulden van het stadsbestuur van Den Haag voor het ontwerpen van de eerste Haagse straatlantaarn. In 1679 publiceerde hij 't Licht der Lamp Lantaarens ontsteken door Jan van der Heijde, Inventeur derselve en opsigter der Stads Lantaarns van Amsterdam. In 1682 werden 1600 straatlantaarns in Berlijn geplaatst.
Een ander boek dat hij over lantaarns geschreven heeft heet MS.-lantarenboek.
De Jan van der Heyden-lantaarn was een koperen lantaarn van bijna zestig centimeter hoog, voorzien van vier ruiten, waarvan er één als deurtje was uitgevoerd om de lantaarn te kunnen schoonmaken. In het deurtje was een luikje aangebracht om de lantaarn te ontsteken. Bovenop zat een soort schoorsteentje (een 'snuiver'). De lantaarn was geplaatst op een vierkante eikenhouten paal van twaalf voet lang (ruim drie meter) en zes duim dik (vijftien cm) of op een houten wandarm met ongeveer een meter uitslag. Als brandstof gebruikte men een mengsel van raap- en lijnolie. Voor onderhoud en bediening werden speciale lantaarnopstekers aangesteld. Zij moesten een eed afleggen waarin zij beloofden de instructies na te komen en de overgebleven olie terug te bezorgen. In de Hollandse Wijk in Potsdam, maar ook op diverse plaatsen in Amsterdam staan nog replica's van het model van Jan van der Heyden, onder andere op de Magere brug, het Amstelveld(Amstelkerk) en het woonhuis van Jan van der Heyden in de Koestraat.