Prent Cornelis Pronk kerk Scherm meer 1729 zwarte kerkje Zuidschermer

In lijst achter glas met passepartout

Afmetingen met lijst
27 x 22 cm
Beeld
15 x 12 cm
Exclusief verzendkosten
Verzenden voor risico koper
H5


Zwarte Kerkje, Zuidschermer.

De stolpkerk was ooit behoorlijk populair op het Noord-Hollandse platteland. Tegenwoordig zijn er nog maar enkele voorbeelden over. Beide gebouwen in Zuidschermer (kerk en schooltje) staan op de monumentenlijst. Tijdens de Leeghwaterdagen is het Zwarte Kerkje geopend voor publiek. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Droogmalen Schermeer

Rond het grote binnenmeer ‘het Schermeer’ treft men in 1633 voorbereidingen voor het droogmalen. Aan de horizon verrijzen molens en de ringvaart wordt aangelegd. In de nacht van 19 op 20 juni 1634 vaart de laatste schuit het Schermeer over. De volgende dag wordt de ringdijk gesloten en beginnen de molens te malen. Het werk duurt meer dan een jaar. Op 25 oktober 1635 is het eindelijk zover, het nieuwe land is drooggevallen. Aanvankelijk zijn de droogmakers van plan om in de nieuwe polder twee kerken, één pastorie en twee scholen te bouwen.

Kerk met stompe toren

Het eerste preekhuis aan de Noordervaart is in 1663 gereed. Deze grote kerk met de stompe toren wordt op zondag gebruikt voor het geloof en op doordeweekse dagen voor school. Het huidige dorp Stompetoren heeft zijn naam dus rechtstreeks ontleend aan de kerk.

Zwarte Kerkje

Omdat er nog maar weinig geld over is, kan er ternauwernood een tweede kerkgebouw van af. Deze kerk moet dan ook aanzienlijk eenvoudiger worden gebouwd. En dus wordt aan de Zuidervaart een kerkje in hout opgetrokken, in de vorm van een stolp. De buitenzijde wordt zwart (!) geteerd. De timmerlieden Pieter en Claes Dirkzn klaren de klus omstreeks 1665. Ook dit gebouw doet op zondag dienst als kerk en doordeweeks als school. In het oostelijk deel woont de koster met zijn gezin. De bewoners in de omgeving spreken al gauw van ‘het schooltje’ of ‘het zwarte kerkje’. Later wordt aan de zuidzijde een schoolgebouwtje tegen de kerk aangebouwd dat ruim honderd jaar dienst doet (van 1790 tot 1900). In 1834 wordt de kerk grotendeels herbouwd, waarbij het karakteristieke zwarte hout plaats maakt voor steen. De naam ‘het Zwarte Kerkje’ is tot op de dag van vandaag in gebruik gebleven.