Dan - Ivoorkust (Zonder Minimumprijs)

Een Dan-lepel, Ivoorkust, ook bekend als 'Wunkirmian'.

In het hart van West-Afrika, tussen de Dan-bevolking van Ivoorkust en Liberia, dragen alledaagse voorwerpen vaak diep culturele betekenissen. Een zo'n voorwerp is de Dan-lepel—aangeduid als een prachtig bewerkte gebruiksvoorwerp dat veel verder gaat dan zijn praktische nut.

De Dan-lepel is een symbool van gastvrijheid en respect. Het is niet alleen een gereedschap om te eten, maar ook een symbool van sociale status en eer. Dit geldt vooral in verband met de figuur van de Wunkirmian—een vereerde vrouw die een essentiële rol speelt in haar gemeenschap.

De Wunkirmian staat bekend om haar vrijgevigheid, leiderschap en het gastvrij ontvangen van gasten met gratie. Ze bezit vaak een Dan-lepel, die haar gerespecteerde positie en vermogen om voor anderen te zorgen markeert. In de Dan-cultuur betekent het delen van voedsel met een gast met deze speciale lepel warmte, vriendschap en sociale banden.

Door deze traditie laten de Dan-mensen zien hoe zelfs eenvoudige voorwerpen krachtige verhalen en waarden kunnen overbrengen. De lepel wordt een brug tussen mensen en symboliseert respect, vriendelijkheid en de rijkdom van hun culturele erfgoed.

Artiesten in Dan-gemeenschappen in Liberia en Ivoorkust beheersen de kunst van het snijden van indrukwekkende houten lepels die virtuoze beeldhouwwerken zijn. Deze ceremoniële lepels, bekend als wunkirmian of wakemia (wat vertaalt als "lepel geassocieerd met feesten"), zijn status-symbolen die een vrouw erkennen voor haar onvergelijklijke vrijgevigheid. Ze zijn groot (ze kunnen wel twee meter meten), en dienen niet zozeer als praktische objecten, maar eerder als symbolen van status en dragers van spirituele krachten. Kwaliteit van vakmanschap en complexiteit van ontwerp vormen de kern van de betekenis van het werk.

Symbolisch voor eer en status, zijn wunkirmian het bezit van de wunkirle of wakede, "vrouw die optreedt aan feesten." Een titel van grote onderscheiding, die wordt toegekend aan de meest gastvrije vrouw van een dorpskwartier. Duitse kunsthistoricus Hans Himmelheber, samen met Wowoa Tame-Tabmen, heeft de rol van de wunkirle het beste beschreven in een artikel dat aan het onderwerp gewijd is (Himmelheber en Tabmen 1965). Eén vrouw in elk dorpskwartier wordt geëerd met de titel van wunkirle. Wanneer een wunkirle ouder wordt, kiest ze haar opvolger uit de jonge vrouwen van haar kwartier (Johnson 1987, 17) en draagt haar wunkirmian over. Bij de ere komt veel verantwoordelijkheid kijken — de wunkirle moet een royale houding hebben, graag haar gastvrijheid aanbieden aan iedereen op elk moment, belangrijke maaltijden organiseren en verzorgen, en reizigers voeden. Om zich deze vrijgevigheid te kunnen veroorloven, moet de wunkirle succesvol en ijverig zijn, en een goed opgeleide boer.


Naast dat ze emblemen van eer zijn, bezitten wunkirmian ook spirituele kracht (Himmelheber en Tabmen 1965, 177). Ze vormen de belangrijkste verbinding tussen een Dan-vrouw en de kracht van de geestwereld en zijn een symbool van die verbinding. In de woorden van een wunkirle, Doa, bevatten de lepels "al de kracht en roem van de wunkirle" (Johnson 1987, 19). Onder de Dan zijn de wunkirmian toegewezen aan een rol onder vrouwen die vergelijkbaar is met die van maskers onder mannen. Zoals maskers, krijgt elke wunkirmian een individuele naam. Wanneer een nieuwe wunkirmian wordt gesneden ter vervanging van een oude, worden offers gebracht om het te versterken. In veel gevallen worden wunkirmian getoond in dezelfde ceremonies als maskers, waarbij rijst voor hen wordt gestrooid als zegen terwijl ze door het dorp gaan.


In dat verband is een van de verantwoordelijkheden van de wunkirle het voorbereiden van het grote feest dat gepaard gaat met gemaskerde ceremonies. De uitstekende landbouwvaardigheden, organisatorische talenten en culinaire vaardigheden van de wunkirle worden ingeroepen om de gemaskerde geesten op de juiste wijze te verwelkomen en te vieren. Wanneer een vrouw is geselecteerd als de belangrijkste gastvrouw van zo'n feest, paradeert ze door de stad met de grote soepei als symbool van haar status. Ze wordt gevolgd door een rij vrouwen uit haar wijk, die elk een pot gekookte rijst of soep dragen. Met hulp van haar vele assistenten (meestal vrouwelijke familieleden of vrienden) deelt ze graan en munten uit aan de kinderen van de gemeenschap terwijl ze danst en zingt. Het evenement creëert een diep visueel analogie die de gastvrouw en vrouwen in het algemeen eert als bron van voedsel en leven.

Fischer, E. en H. Himmelheber. 1984. De kunsten van de Dan in West-Afrika. Zürich: Museum Rietberg. Fischer, E. en H. Himmelheber. 1991. "Lepels van de Dan (Liberia / Ivoorkust)." Kijken-dienen-eten-emblemen van overvloed. Homberger, L., uitg. Zürich: Museum Rietberg. Fischer, E. en L. Homberger. 2014. Afrikaanse Meister: Kunst der Elfenbeinküste. Himmelheber, H. en Wowoa Tame-Tabmen. "Wunkirle, die gastlichste Frau." In Festschrift Alfred Bühler, uitg. Carl M.Schmitz. Bazel: Pharos Verlag, 1965, pp. 171-181. Johnson, BC 1984. Op zoek naar een naam: vier Dan-beeldhouwers uit Liberia. San Francisco: San Francisco State University. Johnson, B.C. 1987. Vier Dan-beeldhouwers: Continuïteit en verandering. San Francisco: San Francisco State University.
Winizki, E. Afrikanische Loffel: Afrikaanse Lepels. Zürich: Museum Rietberg. Bron: The Met NY - uit hun huidige tentoonstelling in Glalery 341, The Met Fifth Avenue.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.