Een houten beeldhouwwerk - Moba - Ghana (Zonder

Een Moba-beeldhouwwerk, Ghana/Togo. Een delicate draai en beweging in het lichaam, gebruikssporen, incl. standaard.

De Moba-beeldhouwkunst komt voort uit de Moba-bevolking in Noord-Togo en de aangrenzende gebieden van Benin en Ghana, een regio die historisch gekenmerkt wordt door gedecentraliseerde politiek en sterk op afstamming gebaseerde sociale organisatie. Deze werken bestaan meestal uit grote houten figuren, collectief bekend in de literatuur als tchitcheri (of tchitcheri tchitcheri voor grotere voorbeelden), en vormen een kernonderdeel van het spirituele en rituele systeem van de Moba.

Moba-beelden zijn over het algemeen mensachtig, maar radicaal minimalistisch in ontwerp. De meeste bestaan uit een verticale, kolomvormige romp die uit een basis omhoog rijst, met een eenvoudige projecting voor het hoofd en, in sommige gevallen, verkorte armen die uit de romp steken. Houtsnijwerk is bewust sober, met de nadruk op een iconische silhouet in plaats van op beschrijvende realisme. Oppervlakken zijn meestal ruw, onbewerkt en vaak verweerd door langdurige blootstelling aan de buitenlucht. Grote voorbeelden kunnen meer dan twee meter hoog zijn en worden gewoonlijk direct in de aarde geplant rond familiecomplexen, heiligdommen of in de open velden nabij dorpen.

De primaire functie van Moba-beeldhouwwerken is om te dienen als tussenpersonen tussen de menselijke en spirituele rijken. Elk figuur is verbonden met een specifiek voorouder of beschermgeest (santana), en hun aanwezigheid bemiddelt bij tegenspoed, ziekte of landbouwproblemen. De Moba beschouwen de figuren niet als letterlijke portretten, maar eerder als vaten of 'spirituele antennes', kanalen voor communicatie met onzichtbare krachten. Ritueelspecialisten (tindana of waarzeggers) zijn verantwoordelijk voor het laten maken, wijden en verzorgen van de figuren, die periodiek worden aangeboden met libaties van gierstbier, dierenbloed of andere offers om hun effectiviteit te behouden.

De verweerde en strenge uitstraling van Moba-beelden weerspiegelt niet een gebrek aan artistiek vakmanschap, maar een esthetiek die aansluit bij hun rituele functie. Zoals Bohumil Holas opmerkte in zijn studie van de Voltaïsche kunst, geven de Moba aan het hout een kracht waardoor het onzichtbare het zichtbare kan bewonen,¹ waarmee spirituele kracht boven ornamentale uitwerking wordt benadrukt. Deze sobere formele taal heeft ook de aandacht getrokken van modernistische kunstenaars en verzamelaars in de twintigste eeuw, die hun reductieve geometrie interpreteerden als resonant met Europese sculpturale abstractie.

Mobasculpturen worden doorgaans gecategoriseerd op grootte en functie. Kleine figuren (onder één meter) worden geassocieerd met persoonlijke en huishoudelijke bescherming, terwijl middelgrote figuren dienen voor afgodentempels, en monumentale figuren—soms in clusters gerangschikt—worden gekoppeld aan het collectieve spirituele leven van hele dorpen. Hun ritueel leven is dynamisch: ze worden periodiek vervangen, gerepareerd of verlaten wanneer hun spirituele lading als uitgeput wordt beschouwd, waardoor verweerde resten achterblijven die verspreid liggen in de savannelandschappen van de Moba-regio.

Bohumil Holas, Arts de la Côte de l’Or et du Togo (Parijs: Office de la Recherche Scientifique et Technique Outre-Mer, 1952), 78.

Verwijzingen
Blier, Suzanne Preston. Afrikaanse Vodun: Kunst, Psychologie en Macht. University of Chicago Press, 1995.
Holas, Bohumil. Kunst van de Côte de l’Or en Togo. Parijs: ORSTOM, 1952.
Gagliardi, Susan. Senufo Unbound: Dynamics of Art and Identity in West Africa. Cleveland Museum of Art, 2014.
Leuzinger, Elsy. De kunst van Zwart Afrika. New York: Macmillan, 1972.

Hoogte: 107 cm zonder standaard.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.