Stip, C. - Dieuwertje Diekema (1945 1e dr.)

Stip, C. - Dieuwertje Diekema

Een lied in dertig verzen waar geen woord Spaansch bij is

’s-Gravenhage, l.J.C. Boucher, 1945, eerste druk

Ingenaaid in stijve zwart kartonnen omslag met opgeplakte titel
11,5 x 19 cm,
18 bladzijden

ALS NIEUW

Een parodie op het indertijd bekende gedicht Mária Lécina van J.W.F. Werumeus Buning uit 1932.
De verteller maakt kennis met Dieuwertje Diekema in de rij voor de melkboer, waar ze drie liter karnemelk (‘drei kan soepn’) bestelt. Haar lippen zijn rood, haar tanden wit en haar ogen blauw. Ze spoelt de glazen in De Laatste Ronde, het café van haar pa (‘in Scheemda, Sneek of Wolvega’). Daar brengt ze het hoofd van alle mannen op hol, zoals dat van een schipper, die vervolgens door pa via het bovenraam het pand uit wordt geslingerd.
In het voorwoord vertelt Stip ook hoe het gedicht ontstond: ‘Het procedé was eenvoudig. Ik nam alles wat er van Maria Lécina door mijn hoofd zwierde, verving de Spaansche namen door Nederlandsche, veranderde de rest en schrapte driekwart van het geheel. Toen las ik het over en vond het zoo slecht dat ik het een half jaar lang vergeten naast mijn valsche persoonsbewijs op mijn hart ronddroeg’.
De geschiedenis van de humoristische verzencyclus Dieuwertje Diekema van Cees Stip is overbekend. Stip (1913-2001) schreef het werk toen hij in 1943 als reserveofficier van het Nederlandse leger was ondergedoken. Die onderduik hield verband met de oproep die alle reserveofficieren hadden ontvangen om zich wederom in krijgsgevangenschap te begeven ten behoeve van de Arbeitseinsatz in Duitsland.
Door tussenkomst van dichter J.W.F. Werumeus Buning (1891-1958), wiens beroemde verzencyclus Maria Lécina (1932) in Dieuwertje Diekema wordt geparodieerd, belandde Stips verzencyclus bij de clandestiene uitgever Chris Leeflang (1904-1993) in Utrecht.
De uitgave van Leeflang, onder het valse impressum N.V. Douwe Diekema’s uitgeversmaatschappij te Franeker, was niet de enige die tijdens de oorlog verscheen. Buiten medeweten van Stip verschenen ook nog enkele roofdrukken van Dieuwertje Diekema. “Maar”, zo noteerde Kees Stip (toen nog cC. Stip!) In deze eerste naoorlogse uitgave van Dieuwertje Diekema (1945), “De ijverigste uitgever bleek het Nederlandsche volk te zijn. Overal kwam ik copieën tegen, geschreven, gestencild, getikt en gehectografeerd. Sommigen hadden evenveel regels als het oorspronkelijke, doch minder woorden. Maar de beste hadden tien tot twaalf coupletten méér. Als de vrede niet tusschenbeide was gekomen zou het een echt volkslied zijn geworden.”
De door Stip geautoriseerde versie van Dieuwertje Diekema telt 29 coupletten, ook al spreekt de ondertitel van “een lied in dertig verzen”. Titelheldin Dieuwertje staat bij haar pa, die kastelein is, achter de bar in café De Laatste Ronde. Dat café bevindt zich ergens in het Noorden des lands (“in Sscheemda, Sneek of Wolvega”). Het meest bekend geworden en het vaakst geciteerd is het twintigste couplet van Dieuwertje Diekema, dat handelt over het opvliegende karakter van Dieuwertjes vader…

Kosten van verzending (Nederland: € 4,10; België: € 8,00) ten laste van koper