Nijstad & Snijder: RUINERWOLD, wat een bedrijvigheid

Een plattelandsgemeente bestaat meestal uit verschillende buurtschappen, die samen het dorp vormen. Ruinerwold is daarop geen uitzondering. Acht verschillende buurtschappen vormen het dorp, waarin Dijkhuizen wordt gezien als het hoofddorp. In de kern zijn meestal de openbare voorzieningen gehuisvest, zoals gemeentehuis, postkantoor en politiebureau. Ook het winkelbestand vinden we voor een groot gedeelte in de kern van het dorp.

De Stichting Historie Ruinerwold heeft in deze uitgave geprobeerd alle panden te inventariseren, waarin een winkel of ambacht werd uitgeoefend. Zo heeft men een overzicht verkregen over wie in Ruinerwold tot de middenstand behoorde. Men moest uitgaan van gegevens, die zijn overgeleverd door ouderen. De notities en verhalen van mensen, die ons zijn voorgegaan met het vastleggen van gegevens daarover, kan men raadplegen. Men moet de historie van het dorp kennen, wil men goede informatie kunnen geven van het hoe en waarom.

Een geheel andere levenswijze vroeg om andere benodigdheden. Het platteland, dat momenteel als zeer waardevol en vaak met alle comfort van luxe wordt ervaren, is niet te vergelijken met het platteland 100 jaar geleden. Men zal dit ook ervaren, wanneer men de historie van de middenstand in Ruinerwold leest.
Ruinerwold is een streekdorp met een lengte van ongeveer 12 kilometer, dat voor het overgrote deel bestond uit landbouw en veeteelt. Door een zeer slechte ontsluiting van de bedrijven waren de boeren genoodzaakt, bij hun werk op de boerderij te blijven. Het meeste voedsel kwam voort uit het eigen bedrijf. De slager was overbodig, omdat er thuis werd geslacht. Het brood werd door de boerin in de bakoven gebakken en de boter verkreeg men door zelf te karnen. De rest van het voedsel, zoals groente en aardappelen, werd in eigen tuin verbouwd.
Voor kleding en kruidenierswaren moest werden ingekocht. Verschillende kooplui kwamen met hun koopwaar, die werd meegedragen in een pak of mand op de rug, de mensen op de streek bezoeken. Zij kwamen meestal uit het eigen dorp met de kruidenierswaren. Uit Meppel kwamen de kooplui met het pak, waarin de kleding werd meegedragen. Het was een zwaar beroep. De afstanden werden te voet afgelegd. Deze mensen waren welkome gasten op de boerderijen. Dan werden de nieuwtjes verteld. Het was een onderbreking van de dagelijkse sleur. De kooplui hadden ieder voor zich een vast adresje, waar de koffie werd gedronken. De meesten hadden een eigen plek, waar het pak aan het eind van de dag werd achtergelaten, om van daaruit de volgende dag verder te gaan. Deze mensen waren bij goed en slecht weer op pad.
In het verleden waren de inkomens van de middenstanders en de ambachtsmensen van dien aard, dat het noodzakelijk was, ook een klein boerderijtje te exploiteren. Hierdoor kon men in het eigen levensonderhoud voorzien. Men kan zich afvragen, wie er vroeger geen boer was. De bakker en de slager, de winkelier en de timmerman, maar ook de herbergier en de smid, ja zelfs de schoolmeester en de dominee waren genoodzaakt, zelf in hun levensonderhoud te voorzien.

Dit alles is in 150 jaar sterk veranderd. De grootste verandering heeft plaats gevonden na de tweede wereldoorlog. Dat weten wij ons nog goed te herinneren. De periode 1850-1940 is veel moeilijker te beschrijven. De Stichting Historie heeft toch een poging gedaan, het verleden bij u onder de aandacht te brengen. Door veel speurwerk te verrichten en met medewerking van de bevolking hebben wij een goed overzicht kunnen geven van de omstandigheden en gewoonten, waaronder mensen op het platteland toen moesten leven. Het zal bij velen herinneringen oproepen.

Een groor formaat hardcover boek, rijk geïllustreerd
samengesteld door W. Nijstad en H. Snijder
uitg. Stichting Historie Ruinerwold, 1999
De prijs is 5,00 euro excl. eventuele verzendkosten