De geest van het verzet

Ex-politieke gevangenen uit ’40-’45.
Auteur: Tom de Ridder, PB, uitg. Walburg pers, 1e druk 2009, 190 pag. ISBN: 9789057305856.
Boek in nieuw staat.

In 1945 kwamen duizenden verzetslieden uit gevangenissen en kampen naar huis. Binnen de kortste keren organiseerden zij zich, om financiële steun en voorzieningen te verlangen voor zichzelf en voor de vele verzetsweduwen. Maar hun grote Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen kortweg Expog wilde nog veel meer. De vermisten moesten opgespoord, de misdadigers gestraft, de doden herdacht. Maar vooral moest de geest van het verzet bij de bevolking doordringen, zodat er bij volgende bedreigingen van de vrijheid veel massaler weerstand zou zijn. Een mooi streven, maar de vraag was wel: welke geest van het verzet?
Expog bestaat nog steeds. Inmiddels gaat het vooral om contact en gezelligheid, maar dat is wel anders geweest. Tom de Ridder geeft in deze geschiedenis van Expog een boeiend beeld van grote bijeenkomsten, hevige discussies en stevige acties. De illusie van eenheid van allen die het nazisme hadden bestreden bezweek al gauw onder de politieke tegenstellingen in de Koude Oorlog: de communistische ex-kampgenoten werden de vereniging uitgezet. Pas na 1970, toen de strijders zich meer als slachtoffers gingen zien, werden de contacten enigszins hersteld. Maar kwam er daarmee rust in de gelederen? Heerste er bitterheid of tevredenheid over wat er van de wereld was geworden? Een spannend, soms pijnlijk relaas van menselijke grootheid en kleinheid.