Samen op eigen kracht. Militair Revalidatie Centr Aardenburg

In uitstekende staat. Opbrengst is bestemd voor een goed doel (Dorcas)

Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Den Haag Bijzonderheden: Gebonden, 2021, 254 blz. Met foto's en een index.

In 2021 was het 75 jaar geleden dat het Militair Revalidatie Centrum in Doorn werd geopend. Om dat te vieren is het jubileumboek 'Samen op eigen kracht' verschenen, geschreven door Elsa Miedema. "Mensen hebben hier heel heftige dingen meegemaakt en moesten hun hele leven opnieuw uitvogelen. En toch denken de meesten met warme gevoelens aan hun revalidatieperiode terug. Omdat ze zich gezien en geholpen voelden.".
Elsa Miedema heeft heel wat uren gesproken met oud-revalidanten en heel veel tijd doorgebracht op landgoed Aardenburg waarop het Militair Revalidatie Centrum (MRC) is gevestigd. Het centrum barst van de verhalen, zowel wat de eigen geschiedenis betreft, als de verhalen van de mannen en vrouwen die hier de afgelopen 75 jaar zijn geweest voor herstel.

De geschiedenis van het revalidatiecentrum gaat terug naar 1946. Er was al een revalidatiecentrum in Brabant, maar door de Tweede Wereldoorlog bleek er behoefte aan meer plekken in Nederland. Villa Aardenburg in Doorn, ooit bewoond door een rijke familie, stond leeg. Het pand heeft nog een glazen koepel met glas in lood, bedacht door een populaire architect en heeft een klein zitbad. "Dat bad werd gebruikt om in te revalideren, maar dat vinden we nu natuurlijk veel te klein", vertelt Elsa.
Slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, maar ook veel later van bijvoorbeeld de missie in Uruzgan krijgen in het MRC hulp. Inmiddels bestaat die hulp uit een heel team van specialisten. "We hebben een revalidatiearts, een psycholoog, maatschappelijk werker, sporttherapeut en die kijken samen wat iemand nodig heeft", vertelt de commandant van het MRC León Jans. Het was zijn idee een boek uit te brengen over de geschiedenis van het centrum. "Zo kunnen we aan de rest van defensie maar ook aan de maatschappij vertellen hoe belangrijk revalidatiezorg is. Het is iets dat vaak achter gesloten deuren plaatsvindt. Het gaat veel verder van alleen herstellen. Het gaat ook over weer mee kunnen doen in de maatschappij."
Al sinds lange tijd zijn het niet alleen militairen die revalideren in Doorn, maar ook burgers. "Je ziet hier mensen binnenkomen met heel ingrijpend letsel, die hele ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt. Als die dan na een paar maanden weer weggaan met perspectief, zelfverzekerdheid en tools om het leven weer aan te kunnen, geeft dat veel voldoening", zegt Jans.

Meerdere keren leek het erop dat het revalidatiecentrum uit Doorn zou verdwijnen. Zeker in de periode dat er geen buitenlandse missies zijn, is er sprake van een fusie met revalidatiecentrum De Hoogstraat en discussie over de noodzaak van een revalidatiecentrum in Doorn. Maar, met name na de gebeurtenissen in Bosnië en Afghanistan, bleek het belang van het MRC wel degelijk. "Met name de missie in Uruzgan was belangrijk. Grote aantallen zwaargewonde militairen kwamen hier revalideren. Het was toen voor defensie ook belangrijk om te laten zien dat er een plek was waar goede zorg geboden kon worden", vertelt Miedema.
Het boek beschrijft de verhalen van revalidanten en belangrijke momenten in de geschiedenis. Elsa heeft er ongeveer anderhalf jaar aan gewerkt. "Ik heb overlevenden gesproken van de Herculesramp. Zij hebben hier gerevalideerd. De overlevenden die zwaar verbrand waren geraakt, hoorden bij een fanfarecorps. Door hun verwondingen konden zij geen muziek meer maken. Meerdere jaren zaten zij in het MRC. Het moment waarop voor het eerst weer trompetgeluid klonk, was heel bijzonder en staat beschreven in het boek."