Steenfabrieken voorheen Terwindt en Arntz - Nijmegen 1973 3x

Steenfabrieken voorheen Terwindt en Arntz - Nijmegen - 1973

Naam: Steenfabrieken voorheen Terwindt en Arntz
Type: bewijs van aandeel, 5 aandelen en 50 aandelen - SPECIMEN -
Nominaal: f 20, f 100 en f 1000
Plaats: Nijmegen
Uitgiftedatum: 1973
Coupons: Ja
Kwaliteit: EF, ongevouwen

In 1857 richtten Herman Terwindt en Jan Arntz in Nijmegen een firma op die hun verspreide steenbakkerijen in één hand bracht. Steenfabrieken en kleigronden – grondstof voor de stenen – in de omtrek kochten zij op. Om tegen lagere kosten te produceren, schakelde het bedrijf over op een systeem van ringovens die, om energie te besparen, ononderbroken aan het werk waren. Dat vroeg echter om een voortdurende aanvoer van rauwe gedroogde stenen. Omdat het vaak moeilijk was voldoende arbeidskrachten te vinden, werden baggermolens, kleimachines en steenpersmachines gekocht, aanvankelijk nog aangedreven door menskracht of paarden, maar na 1875 door stoomkracht.

Op 20 januari 1883 kocht de firma Terwindt & Arntz uit Nijmegen op een publieke veiling een perceel van 30 hectare in de uiterwaard "Den Roodvoet". De naam van deze uiterwaard zou volgens overleveringen zijn ontleend aan een daar aanwezige laag rode klei van een voet dik (ca 35 cm.) Zij richtten er een nieuwe steenfabriek op welke wordt vernoemd naar de naam vaan de uiterwaard; De Roodvoet. In 1885 verleenden B. en W. van Wijk bij Duurstede een hinderwetvergunning voor de plaatsing van stoomwerktuigen. Er werden veldovens opgericht en in 1896 werkten er al 82 mensen op de steenbakkerij. De firma Terwindt & Arntz stond voor grote investeringen In hun
ondernemingen in Lobith. In 1902 besloot de firma het landgoed "Nijenheim" en de steenfabriek "De Roodvoet" te Wijk bij Duurstede te verkopen In het jaarverslag, waarin "De Roodvoet" voor het laatst op de balans voorkomt lezen we: "door het aller-treurigst stoken van de baas aldaar, hebben wij hier een zeer slecht resultaat gehad". Toen op 15 januari 1903, het eiland voor ca. f 90.000, - werd verkocht aan Stephan Arntz uit Nijmegen, was het complex al tot ca. 4,5 ha uitgebreid. Arntz bracht de fabriek tot grote bloei. In 1911
waren er al 149 mannen en vrouwen werkzaam op de fabriek. Rond 1937 werd de klei per schip aangevoerd en met een stoomlocomotief naar de fabriek vervoerd. De locomotief is bewaard gebleven en is volledig gerestaureerd te bewonderen in het Smalspoormuseum in Valkenburg ZH.
Aan het eind van de tweede wereldoorlog lag de fabriek stil wegens gebrek aan brandstof. Een aantal Ingense schippers hadden hun schepen in het haventje van de fabriek afgemeerd in de hoop uit het zicht ven de Duitsers te blijven die hun schepengevorderd hadden. Veel schippers woonden met hun gezinnen in de kamers van de steenfabriek. Sommige maakten er maar het beste van en bekleedden de wanden in de gangen van de fabriek zelfs met papier. Door toedoen van een tip van de Maurikse ondergrondse, kregen de Engelsen eind maart 1945 te horen dat er Duitse munitieschepen waren gelost in het haventje bij de steenfabriek De Roodvoet in Rijswijk. Ook zouden de schepen in het haventje en de kamers van de steenoven vol met munitie liggen. Vermoedelijk is de boodschap verkeerd overgekomen of begrepen, want de munitie was gelost op
steenfabriek De Lunenburgerwaard in Wijk bij Duurstede, recht tegenover deze steenfabriek. Op zaterdag 31 maart 1945 rond 18.15 uur zetten 36 geallieerde jachtbommenwerpers hun aanval in op het gebied rond De Roodvoet. Op het terrein van de steenfabriek waren ongeveer honderd evacues ondergebracht. Door het onheilspellend geronk van het eskader bommenwerpers vluchtten velen van hende stokgangen van de ovens in. De bommenwerpers wierpen elk zes bommen af op de fabriek en de in de haven
liggende schepen. Gelukkig bleken de dikke muren van de ovens bestand tegen de hevige explosies. Helaas konden elf ongelukkigen geen goed heenkomen vinden en overleefden de gevolgen van de luchtaanval niet. De ravage op het fabrieksterrein was enorm.
Na de oorlog wordt het complex voortvarend hersteld en weer in bedrijf genomen.
Met de aanleg van het stuwcomplex bij Maurik in de jaren 1959-1962 is het terrein van De Roodvoet doorgraven met een nieuw kanaal. Het grondgebied ging toen over naar de provincie Gelderland. Na het overlijden van Stephan Arntz in 1964 werd het bedrijf ingebracht in een nieuw opgerichte vennootschap. de N.V. Mij. tot Expl. Van Waalsteenfabrieken. Zijn zoon Willem, die de fabriek al geruime tijd leidde, werd aangesteld als directeur. In 1976 verkocht de familie De Roodvoet aan de Brabantse steenbakkers familie Van Hapert uit Eindhoven. Deze brachten de fabriek onder in Van Hapert Beheer. De verkoopactiviteiten werden later ondergebracht bij het verkoopkantoor Waalsteen Driebergen.
In 1982 brak er een zware brand uit op De Roodvoet wat zeker de aanzet heeft gegeven tot een grootscheepse modernisering van het bedrijf. Er werd een gasgestookte tunneloven gebouwd. Het was een enorm brede oven waar wel twintig bladen in de breedte geladen konden worden. Voor die tijd een oven met enorme afmetingen. Verder werd er eencomplete zet- en ontladingsmachine geplaatst. Hiermee kwam veel zwaar handwerk te vervallen.
Van de zusterfabriek De Lunenburgerwaard werd de vrij nieuwe Hubert handvormpers overgeplaatst. In zijn uitvoering een heel bijzondere machine welke werkte met dubbele vormbakken.
De Roodvoet fabriceerde verschillende formaten. Naast het gewone waalformaat voerde de fabriek rijnformaat, ijsselformaat, vechtformaat, euroformaat en dikformaat. Dit betekende dat de fabriek een enorme voorraad aan verschillende vormbakken had, voor elk formaat een complete serie.
In 1998 wordt het bedrijf overgenomen door Hanson-Desimpel en een jaar later in 1999 door Terca-Koramic. Deze laatste wordt in 2002 opgekocht door de Wienerbergergroep. De fabriek gaat verder onder de naam Wienerberger Steenfabriek De Roodvoet.
Onder druk van de recessie wordt in maart 2009 de productie stilgelegd. In juni 2010 stopt ook de verkoop op de fabriek en wordt De Roodvoet gesloten.
Wat rest zijn de vele handvormstenen met het ingedrukte voetje welke de herinnering aan deze fabriek nog lang levend zullen houden.
Rob A. J. Vermeulen – Voorburg 2010

Bekijk ook mijn overige advertenties!