Oud-Grieks Keramiek Oinochoe met Eros en Aphrodite.

Oinochoe met Eros en Aphrodite.

Toegewezen aan de schilder van Python of Asteas

Thermoluminescentietest

Oud-Griekenland, Magna Graecia, Paestum, 4e eeuw v.Chr.

Keramiek.

34 cm hoogte.

PROVENANCE

Asfar Brothers, Beiroet. Bijgevoegd is een kopie van de galerijdocumentatie gedateerd 12 november 1975.

Privécollectie, Zürich, verworven van de vorige in 1975.

GOED: Goede staat, ongeschonden, behalve een lichte deuk op de rand van de gerestaureerde centimeterlange basis.

OMSCHRIJVING:

Oinochoe uit Paestum, Magna Graecia, toegeschreven aan Python, een van de twee grote Paestaanse rode-figurenschilderkunstenaars, samen met Asteas, met wie hij een werkplaats deelde. Het heeft een ovale vorm met een relatief hoge necke die aansluit op een drievoudige mond. Het heeft een discoïde voet en een verticale handgreep in de vorm van een plat lint met een centrale rib, die eindigt aan de voet van de mond. De oinochoe is een soort Grieks vat dat wordt gebruikt om wijn uit de krater te halen, waar het verdund is, voordat het geserveerd wordt. Het is een kruik met een enkele verticale handgreep, en in zijn meest opvallende vorm heeft het een drievoudige mond waardoor het vloeistof op een gecontroleerde manier kan worden uitgegoten. Dit is niet een van de gebruikelijke vormen uit de Asteas- en Pitón-werkplaats, hoewel er enkele voorbeelden bekend zijn (fig. 1).

Het is versierd met de rode-figuurtechniek, inclusief diverse details aangezet in zwart, rood, oker en witte pigmenten. De expressieve en delicate lijnen die de anatomische details weergeven, uitgevoerd in zwart pigment met een lichte reliëf, springen ook in het oog. De voorzijde toont een figuratieve scène waarbij een zittende dame in profiel naar haar rechterzijde wordt afgebeeld, met haar torso frontaal gericht, gekleed in een chiton met een donkere verticale band over haar borst, haar benen ingepakt in een mantel die ook in zwart is versierd in de profiellijnen. Haar haar is achterop gebonden in een knot op de nek, ze draagt een parel-hoofdband en een ketting, hangende oorbellen en spiraalvormige armbanden op beide armen, evenals versierde slippers. Ze zit op een vegetale motief in de vorm van een dubbele rol, en houdt in haar rechterhand een rood lint of taenia vast. Haar kleding lijkt sterk op die van de dame die de achterkant siert van een Python-krater in het Louvre, zowel in de borduursels van de stoffen als in het detail van de mantel die haar benen bedekt, en zelfs in de slippers (fig. 2). Voor haar wordt Eros afgebeeld als een gevleugeld kind versierd met parels, dat boven de grond uit stijgt en een fyla en een spiegel voor haar houdt, waarin de dame haar afbeelding bekijkt. De verschijning van Eros maakt het mogelijk om de dame te identificeren met Aphrodite, aangezien de iconografie van de twee samen, met de godin voor haar zoon, die een spiegel vasthoudt, herhaaldelijk voorkomt in de klassieke Griekse kunst (fig. 3).

Aan weerszijden van de compositie bevinden zich twee jonge mannelijke figuren. Aan de linkerkant van de compositie zien we een kale, langharige jongen, waarschijnlijk een jonge satyr, naakt, behalve het himation dat over zijn linker schouder valt, gekroond met bladeren en versierd met parels die zijn torso doorkruisen en zijn rechter dijom omsluiten. Hij draagt ook armbanden om zijn rechterbeen en -arm. Hij wordt ondersteund door plantmotieven, zonder de grond te raken, en rust met zijn linkerhand op een dunne staf, terwijl hij met zijn rechterhand een bloemenkrans omhoog houdt, richting de dame. Aan de andere kant zien we nog een jongen met een vergelijkbaar uiterlijk, geïdentificeerd met Dionysus door de thyrsus die hij in zijn rechterhand vasthoudt. In zijn linkerhand houdt hij een lint vast dat lijkt op dat van de vrouwelijke figuur. Hij is ook naakt, zijn geslachtbedekt door een mantel die over zijn linker schouder hangt en over zijn rug naar beneden loopt, en hij is versierd met parels, armbanden en een klimopkrans die zijn lange, krullen haar omcirkelt. In dit geval is de figuur geplaatst op golven met witte stippen, vermoedelijk een waterloop symboliserend. Er is een bijzonder origineel element in deze figuur: de linkervoet wordt frontaal weergegeven, in een foreshortening, en niet zijaanzicht zoals gebruikelijk. Een kylix door Python met een zeer gelijkenis voorstelling van Dionysus is bewaard gebleven in Parijs (fig. 4).

Tussen de figuren bevinden zich plantaardige elementen die verticaal zijn gerangschikt, wat de vegetatie van een natuurlijke omgeving oproept. Het tafereel is aan beide zijden omsloten door banden met rijen drievoudige motieven, een schematisering van een plantenkrans. Op de achterkant van de oinochoë worden grote palmetten afgebeeld die een elegante symmetrische compositie vormen, waaruit de laurierband naar voren komt dat de buitenkant van het handvat siert. Rond de gehele diameter van het stuk aan de onderkant loopt een fries van zeewaves, georiënteerd naar links. De hals is versierd met laurierbladeren die rond een centrale rozet zijn gerangschikt, uitgelicht met wit pigment. De rest van het stuk - basis van de tank, voet, hals en mond - is bedekt met de zwarte vernis die dient als achtergrond voor het figuratieve tafereel. Het gebruik van lauwerkransen, friesen van zeewaves en grote palmetten voor de secundaire gebieden is een constant in de werken van de werkplaats van Asteas en Pitón (fig. 5).

Python (ca. 360-340 v.Chr.) was de belangrijkste schilder van rode figuren te Paestum, samen met Asteas (ca. 360-340), de oprichter van de werkplaats die ze samen leidden. Zijn werkplaats was bijzonder belangrijk vanwege de hoeveelheid en kwaliteit van de productie. Asteas en Python waren schilders met grote artistieke en technische vaardigheden, en samen stelden ze de stilistische canon van Paestum keramiek met rode figuren vast, dat grotendeels ongewijzigd bleef tot hun ondergang.

Python ontwikkelde een stijl van expressieve, dynamische lijnen, nauwkeurig en delicaat in beschrijving, en gebruikte vaak witte, zwarte, gele en rode pigmenten om de details van zijn composities te versterken. Het canon van zijn figuren is minder gestileerd dan dat van Asteas, met grotere hoofden en dikkere, kortere ledematen, zoals te zien is in het studieobject. Hoewel hij met Asteas typisch details uit zijn werkplaats deelt, zoals de gestippelde lijn die de kleding omringt of de plantaardige scrolls als zitplaats of ondersteuning voor de figuren, wordt zijn werk gekenmerkt door karakteristieke elementen zoals de zithouding met één been iets voor de andere. In zijn frequente Dionysus-scènes verschijnt de god altijd in zijn jeugdige vorm, met lang, krullend, vloeiend haar, versierd met een kroon van klimop, houdend een wirbel en meestal begeleid door satyrs of maenads. Bijna alle Python-kelken zijn gevonden in begrafeniskamers in Paestum, waar het thema van de jonge Dionysos die onsterfelijkheid schenkt, aansluit bij de wens naar een gelukkig bestaan in het Hiernamaals.

De stad Paestum in Campanië was het centrum van een van de vijf scholen van rode figuur-keramiek in Zuid-Italië. Het werd gesticht door ambachtslieden uit Sicilië rond 360 v.Chr., waardoor het de laatste was van de Magna Graecia-stijlen die zich ontwikkelden. De eerste werkplaats in de stad was die van Asteas en Pythias, waar deze oinochoë werd vervaardigd. Deze kunstenaars zijn de enige vazenchilders in Zuid-Italië die bekend zijn uit de inscripties op hun stukken, en ze schilderden voornamelijk grote werken: kraters, amforen, hydria, gamc leve, lekanos en lecithos. Hun stijl had een grote invloed op de Paestum-school, en in feite volgde de tweede werkplaats in de stad, opgericht rond 330 v.Chr., nauwgezet hun modellen. Echter, de productie van keramiek in Paestum vertoonde al snel een duidelijke achteruitgang in kwaliteit en variëteit van motieven, en tegen het jaar 300 was de productie volledig verdwenen.

Paestaanse aardewerk wordt gekenmerkt door bepaalde specifieke ornamentale elementen die herhaald worden: laterale palmetten, friezen van ranken met kelkblaadjes en kransen (‘bloem van Asteas’), escutcheons op kledingstukken en figuren met los, krullend haar, die vaak naar voren leunen terwijl ze steun zoeken op planten of rotsen. Het gebruik van extra kleuren zoals wit, oker, zwart, paars en gradaties van rood was ook gangbaar op deze vazen. Wat betreft het afgebeelde onderwerp waren Dionysiaanse scènes, vooral theoses en symposia, overheersend op deze Paestumevazen, en ook Aphrodite en Eros, Apollo, Athene en Hermes werden vaak afgebeeld.

Wijnvaten met rode figuren waren een van de belangrijkste figuratieve stijlen van Griekse productie. Het werd ontwikkeld in Athene rond 530 v.Chr. en werd gebruikt tot de 3e eeuw v.Chr. Het verving binnen enkele decennia de vorige overheersende stijl van zwarte-figuurpotten. De technische basis was in beide gevallen hetzelfde, maar bij de rode figuren is de kleuring omgedraaid, met de figuren uitgelicht tegen een donkere achtergrond, alsof verlicht door een toneellicht, volgens een meer natuurlijk patroon. Schilders die met zwarte figuren werkten, moesten de motieven goed gescheiden houden en de complexiteit van de illustratie beperken. De techniek met rode figuren maakte daarentegen meer vrijheid mogelijk. Elke figuur werd silhouet tegen een zwarte achtergrond, waardoor de schilders anatomische details met meer precisie en variatie konden weergeven.

De techniek bestond uit het schilderen van de motieven op het nog natte stuk, met behulp van een transparante glazuur die, bij het bakken, een intens zwarte tint kreeg. De motieven waren daarom vóór het bakken onzichtbaar, waardoor de kunstenaars helemaal vanuit het geheugen moesten werken, zonder hun eerdere werk te kunnen zien. Zodra het stuk gebakken was, bleven de onbehandelde gebieden de roodachtige tint van de klei behouden, terwijl de geglazuurde, 'geschilderde' gebieden een dichte, glanzende zwarte kleur kregen.

Bibliografie:

Corpus Vasorum Antiquorum. Parijs: Union Académique Internationale, www.cvaonline.org
BOARDMAN, J. De geschiedenis van Griekse vazen: pottenbakkers, schilders, afbeeldingen. Thames & Hudson. 2001.
DENOYELLE, M.; IOZZO, M. De Griekse keramiek uit Zuid-Italië en Sicilië. A. J. Picard. 2009.
HURSCHMANN, R. „Paestaische Vasenmalerei“, in Der Neue Pauly, Band 9. Metzler Verlag. 2000.
MAYO, M. (red.). De kunst van Zuid-Italië, Vazen uit Magna Graecia. Richmond. 1982.
TRENDALL, A. D. De rood-figuur potten van Paestum. British School at Rome. 1987.
TRENDALL, A.D. Rode figuren vazen van Zuid-Italië en Sicilië. Thames en Hudson. 1989.

Parallelle

Figuur 1 Oinochoe met Dionysos, toegeschreven aan Asteas of Pythias. Paestum, Magna Graecia, circa 360-350 v.Chr. Rood-figurige pottenbakkunst. Nationaal Museum, Cardiff, inv. 20.532/1.

Fig. 2 Krater met Hermes en een vrouw, toegeschreven aan Python. Paestum, Magna Graecia, ca. 360-350 v.Chr. Rood-figuurpottery. Musée du Louvre, Parijs, inv. ED 126; N 2823; K 238.

Figuur 3: Amfoor met Eros en Aphrodite, toegeschreven aan Python. Paestum, Magna Graecia, ca. 360-350 v.C. Roboosterd aardewerk. Musée du Louvre, Parijs, inv. Cp 788: K 301.

Figuur 4 Kylix met Dionysos, toegeschreven aan Python. Paestum, Magna Graecia, circa 360-350 v.Chr. Rood-figurige aardewerk. Musée du Louvre, Parijs, inventarisnummer N 3424; K 364.

Figuur 5 Bell krater met Dionysos en een satyr, toegeschreven aan Asteas. Paestum, Magna Griekse steden, ca. 360-350 v.Chr. Rood-figurige keramiek. Metropolitan Museum, New York, inv. 62.11.3.








Notities:

Het stuk bevat een authenticiteitscertificaat.
- Het stuk bevat een Spaanse exportvergunning (paspoort voor de Europese Unie) - Als het stuk bestemd is voor buiten de Europese Unie, moet een vervanging van de exportvergunning worden aangevraagd, wat maximaal 1-2 weken kan duren.
De verkoper garandeert dat hij dit stuk heeft verkregen in overeenstemming met alle nationale en internationale wetgevingen met betrekking tot het eigendom van cultureel erfgoed. Provenantverklaring gezien door Catawiki.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.