Algemene menskunde als basis voor de pedagogie, Steiner

Algemene menskunde als basis voor de pedagogie, Rudolf Steiner.
In dit boek werden de voordrachten bijeengebracht die Rudolf Steiner hield voor de eerste groep leraren aan de eerste Waldorfschool in Stuttgart in augustus en september 1919.
In deze cursus van 14 voordrachten ging Steiner uit van algemene antroposofische inzichten over de mens.
Hij verbond die inzichten vervolgens met de praktijk van het pedagogisch handelen, waarbij hij de geestelijke, psychische en fysieke aspecten van de ontwikkeling van het schoolgaande kind besprak.
Het resultaat is een praktische menskunde, die heel duidelijk laat uitkomen hoezeer de vrijeschoolpedagogie aan de ene kant wortelt in het antroposofisch mensbeeld, en hoezeer aan de andere kant dit mensbeeld als basis kan dienen voor de pedagogische praktijk.
Steiner richtte zich tot leerkrachten, maar de inhoud van de voordrachten is belangrijk voor iedereen die vanuit een spiritueel mensbeeld opvoeder wil zijn.
Die inhoud biedt bovendien ook een schat aan inzichten voor artsen, therapeuten, psychologen en orthopedagogen.
Steiner is wel vakgericht, maar zijn taal is niet specialistisch.
Daardoor is het boek goed leesbaar voor mensen die niet beroepsmatig, maar vanuit een algemene belangstelling kennis willen nemen van de achtergronden van onder andere het vrijeschoolonderwijs.
-1. Opvoeding als voortzetting van het werk van hogere wezens voor de geboorte.
-2. Hoe ziet de mens eruit vanuit de ziel gezien? Weerspiegeling van het leven voor de geboorte, de wil als kiem voor het leven na de dood.
-3. Denken en doodsprocessen. Geometrie als weergave van kosmische bewegingen.
-4. De ontwikkeling van wil en gemoed in de toekomst.
-5. De zielekrachten: sympathie en wil, antipathie en denken. Ontwikkeling van moraliteit.
-6. Hoe ziet de mens eruit vanuit de geest gezien? De relatie tussen denken, voelen en willen en het bewustzijn tijdens waken, dromen en slapen.
-7. De zielekrachten in jeugd en ouderdom. Waken en slapen in de tijd.
-8. De twaalf zintuigen. Vergeten en herinneren. Geheugenontwikkeling.
-9. Het vormen van begrippen en de werking ervan tot in het lichamelijke.
-10. De drieledige gestalte en haar verhouding tot de kosmos. Materialistische evolutieleer.
-11. Opvoeden is wakker maken. Via de wil het intellect wekken door kunstzinnig onderwijs.
-12. Hoe ziet de mens eruit vanuit het fysieke gezien? De mensengestalte en de planten, dieren, en mineralen. Wat is ziekte?
-13. Geestelijke stromen in de mens in relatie tot zenuwen en bloed. Lichamelijke inspanning (turnen, euritmie, sport) en intellectuele inspanning.
-14. De lichamelijke drieledigheid van de mens.
In het nawoord bespreekt Willem Veltman vragen over de voordrachten.
Hij schetst de historische omstandigheden die tot de oprichting van de eerste vrijeschool en de vrijeschoolbeweging leidden. Ook schetst hij welke opvattingen over de mens van invloed waren op het pedagogisch handelen in de 19e en 20e eeuw, en geeft hij aan hoe ze zich verhielden tot de pedagogie van Steiner.
Met een zaakregister. Vertaling van GA 293: Allgemeine Menschenkunde als Grundlage der Pädagogik.
In zijn nawoord gaat Willem Frederik Veltman in op een paar belangrijke vragen die naar aanleiding van deze voordrachten kunnen ontstaan.
Vertaald door Marijke Buursink.
Uit de serie: Werken en Voordrachten.
Hardcover uitgave. In heel goede staat, wel enkele dunne potloodonderstrepingen.
ISBN: 9789060385142. Vrij Geestesleven / Christofoor, 4e druk, 2016