Scholtz,, A.H.M. - Vatmaar (1997)

Scholtz,, A.H.M. - Vatmaar

Verhaal over een voorbije tijd

Roman

Oorspronkelijke titel: Vatmaar. ’n Lewendagge verhaal van ’n tyd wat nie meer is nie

Uit het Afrikaans vertaald door Riet de Jong-Gossens

Amsterdam, Meulenhoff, september 1997, tweede druk

Grote paperback
14 x 21,5 x 3,6 cm.
415 Bladzijden

NIEUW. NIET GELEZEN

Vatmaar is een panoramische roman, groots en meeslepend, niets en niemand ontzien, maar geschreven met mededogen, humor en oog voor het menselijk tekort.

Vatmaar is het verhaal van de inwoners van het dorpje met dezelfde naam, waarvan het ontstaan teruggaat op de Anglo-Boerenoorlog. Vatmaar is een gemengd gebied op enkele kilometers van het blanke dorp Du Toitspan waarmee het een eerder gespannen verhouding heeft.
Vatmaar biedt aan de verschillende inwoners, vooral de ouderen, de gelegenheid om hun verhalen te vertellen. Het resultaat is een lappendeken, helder gekleurd door de persoonlijkheden en de ervaringen van de vertellers.
Heilna du Plooy verwijst naar Vatmaar als een polyfonische tekst: "Die opvallendste eienskap van die roman is die gebrek aan prioterisering van stemme (in die grootste gedeelte van die roman), die grootlikse gelykwaardigheid van sprekers en die interafhanklikheid van diegene wat praat en diegene wat luister."
Hierdoor ontstaat een caleidoscopisch beeld van het leven met zijn goede en slechte momenten zoals bezien door de ogen van de leden van een gemarginaliseerde gemeenschap.
Terwijl voor de inwoners van Vatmaar het leven niet over rozen gaat, vinden ze in het christelijk geloof een houvast dat hen toelaat de stormen van het leven het hoofd te bieden. Hun religie geeft hen kracht en hoop. Deze hoop wordt gewoonlijk niet beschaamd. De moeilijke momenten worden beschouwd als een karaktertest waarop een beloning, dikwijls in de vorm van het vinden van liefde en geluk volgt. De meeste verhalen hebben dan ook een positief einde.
Vatmaar krijgt daardoor iets van het Assepoester sprookje. Misschien is het te mooi om waar te zijn. De gebeurtenissen spelen zich af in de eerste helft van de twintigste eeuw. Het was een tijd toen het nog mogelijk was voor de rassen om in gemengde buurten te wonen en over de kleurgrens heen te huwen. Toch kijken de meeste blanken neer op de inwoners van Vatmaar en een aantal van hen is erg racistisch. De meest pregnante scènes in het boek hebben te maken met discriminatie en uitsluiting. Nochtans wordt racisme niet enkel in zwart-wit termen benaderd. Vatmaar zelf heeft er ook mee te maken. Inderdaad, des te blanker de kleur van de huid, des te hoger de status in de gemeenschap. Vatmaar duidt aan dat er goede en slechte mensen zijn en dat individuen een goede en een slechte kant hebben maar dat allen aan elkaar gelijk zijn.
Natuurlijk hebben de niet-racistische inwoners van Vatmaar een integriteit en een edelheid die de blanke inwoners van Du Toitspan niet bezitten.
Waar Vatmaar een historische roman is - Zuid-Afrika van voor de apartheid wordt erin beschreven - heeft het ook een utopische dimensie: de roman toont een Zuid-Afrika zoals het zou kunnen zijn als de rassendiscriminatie niet bestond. Op deze manier is het verleden een spiegel waarin de toekomst gereflecteerd wordt.

Andrew Henry Martin Scholtz (Kimberley, 28 juli 1923 - Mafikeng, 17 november 2004) was een Zuid-Afrikaanse schrijver.
In 1995 debuteert Scholtz op 72-jarige leeftijd met de roman Vatmaar, volgens eigen zeggen: ‘’n storie van die bruinmense van Suid-Afrika’, die een literaire storm veroorzaakte in Zuid-Afrika. Er worden hem verschillende literaire prijzen toegekend, wat er mede toe leidde dat hij beschouwd wordt als een van de belangrijkste stemmen van de antiracisme- en anti-apartheidsliteratuur van de negentiger jaren. Na Vatmaar verschijnen nog twee boeken van zijn hand: Langsaan die vuur (1996) en Afdraai (1998). De taal die Scholtz gebruikt wordt Griekwa Afrikaans genoemd, een variant binnen het Oranjerivier Afrikaans, dat nog steeds wordt gesproken in de dorpen rond Kimberley en Johannesburg.

Kosten van verzending ten laste van koper

Nota bene: ingepakt boek kan niet door de brievenbus. De post rekent euro 8,25 kosten van verzending. Het loont zeer de moeite en spaart zeer op de kosten om op meer dan één boek tegelijk te bieden.
(België: € 9,50)

Verzenden via DHL (5,55) is ook mogelijk